Podczas postępowania administracyjnego strona była bierna, ale w odwołaniu zarzuciła organowi niewyjaśnienie istotnych, jej zdaniem, okoliczności sprawy. Czy strona miała obowiązek współdziałać z organem w celu wyjaśnienia sprawy?
Tak.
Czytaj także: Postępowanie administracyjne: trzeba zawiadomić stronę o faktach znanych organowi z urzędu
Zgodnie z art. 7 kodeksu postępowania administracyjnego (dalej k.p.a.) w toku postępowania organ, który je prowadzi, stoi na straży praworządności oraz - z urzędu lub na wniosek stron - podejmuje wszelkie czynności niezbędne do dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego i do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny i słuszny interes obywateli. Organ jest obowiązany w wyczerpujący sposób zebrać i rozpatrzyć cały materiał dowodowy (art. 77 § 1 k.p.a.). Organ ocenia na podstawie całokształtu materiału dowodowego, czy dana okoliczność została udowodniona (art. 80 k.p.a.).
W orzecznictwie podkreśla się, że o zakresie postępowania dowodowego decyduje nie subiektywne przekonanie strony, ale przepisy prawa materialnego mające zastosowanie w danej sprawie. Dowody przeprowadza się w celu ustalenia okoliczności, które rzeczywiście mogą mieć znaczenie prawne w danej sprawie. Ciążąca na organach powinność zbadania wszystkich okoliczności istotnych w sprawie nie może usprawiedliwiać bierności strony i nie zwalnia jej z obowiązku współdziałania z organem. Jeżeli organ wyprowadził określone ustalenia dotyczące stanu faktycznego np. z posiadanych, nienasuwających zastrzeżeń dokumentów, to skuteczne zakwestionowanie tych ustaleń wymaga przedłożenia stosownego dowodu przez stronę, zwłaszcza gdy z określonych faktów chce ona wyprowadzić korzystne dla siebie skutki prawne (wyrok Naczelnego Sądu Administracyjnego z 16 kwietnia 2019 r., sygn. I OSK 1711/17, LEX nr 2651030). Strona powinna przekazać dowody dotyczące okoliczności, których wykazanie leży w jej interesie, pod rygorem negatywnych dla niej skutków procesowych. Dotyczy to w szczególności przypadku, gdy strona, mimo wezwania, nie przedstawia określonych dowodów, choć ich brak może prowadzić do niekorzystnych dla niej konsekwencji. W ten sposób należy ocenić także przypadek, gdy strona nie przedkłada dowodów, mimo że ich przekazanie zależy wyłącznie od jej woli. W tych sytuacjach nieskuteczne będzie, co do zasady, późniejsze kwestionowanie ustaleń faktycznych poczynionych przez organ przez stronę zachowującą się pasywnie (wyrok Wojewódzkiego Sąd Administracyjnego w Poznaniu z 4 kwietnia 2019 r., sygn. IV SA/Po 1044/18, LEX nr 2645566). Obowiązek gromadzenia i poszukiwania dowodów, spoczywający na organie, nie może być uznany za nieograniczony. Nie można żądać, aby organ poszukiwał dowodów w nieskończoność czy podejmował szczególne dochodzenie w celu wykrycia dowodów, o których istnieniu nic nie wiadomo bądź których odnalezienie jest wyjątkowo mało prawdopodobne z uwagi na upływ czasu. Z art. 7 i art. 77 k.p.a. nie można wyciągnąć wniosku, że wystarczające jest sformułowanie przez stronę twierdzeń co do okoliczności faktycznych, a organ ma obowiązek poszukiwania dowodów, aby wykazać te twierdzenia (wyrok WSA w Warszawie z 14 marca 2019 r., sygn. VII SA/Wa 2030/18, LEX nr 2645532).
