Czy na badanie sprawozdania finansowego należy tworzyć rezerwę czy RMK bierne?

Zobowiązania, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest na tyle duże, że ich nieujęcie w księgach oznaczałby istotne zniekształcenie obrazu sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku jednostki, wymagają utworzenia rezerw.

Publikacja: 20.07.2016 06:50

Foto: Rzeczpospolita

Czy na badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta należy tworzyć rezerwę czy RMK bierne? – pyta czytelniczka.

Okres, w którym biegli rewidenci mają najwięcej pracy przy badaniu sprawozdań finansowych, dobiegł końca. W jednostkach, których rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym, zakończyły się także procedury związane z zatwierdzaniem rocznego sprawozdania finansowego za 2015 r. W praktyce okazuje się, że firmy wciąż mają wątpliwości czy w sytuacji, gdy umowa na wspomniany audyt jest podpisywana w roku, który jest objęty badaniem, a do fakturowania usług dochodzi dopiero w roku następnym, powinny tworzyć rezerwy czy bierne RMK.

Zasady rachunkowości

Wątpliwości wokół rezerw i RMK biernych wynikają przede wszystkim z niezbyt jednoznacznych sformułowań przepisów ustawy o rachunkowości (dalej: uor). Analizując kwestię rezerw i RMK biernych warto zacząć od przypomnienia zasad rachunkowości, ponieważ konieczność tworzenia tych kategorii jest związana z dwoma z tych zasad: zasadą ostrożności oraz zasadą współmierności.

Rezerwy zostały zdefiniowane w art. 3 ust. 1 pkt 21 uor. Są to zobowiązania, których termin wymagalności i/lub kwota nie są pewne. Rezerwy tworzy się wtedy, gdy występuje duże prawdopodobieństwo, że zajdzie konieczność wywiązania się jednostki z ciążącego na niej obowiązku. Rezerwy dotyczą więc przyszłości. Chodzi o przyszłe zobowiązania, których prawdopodobieństwo wystąpienia jest na tyle duże, że ich nieujęcie w księgach oznaczałby istotne zniekształcenie obrazu sytuacji majątkowej, finansowej i wyniku finansowego jednostki.

Pomocny KSR

Z kolei, jak wynika z KSR nr 6 „Rezerwy, bierne rozliczenia międzyokresowe kosztów i zobowiązania warunkowe", RMK bierne to również rezerwy, tyle tylko, że związane bezpośrednio z działalnością operacyjną jednostki, a więc wytwarzaniem i sprzedażą wyrobów/usług oraz fazą posprzedażną.

Dlatego można stwierdzić, że w obu przypadkach mamy do czynienia rezerwami, przy czym rezerwy związane stricte z działalnością operacyjną nazywamy RMK biernymi. Tak to zostało podsumowane w KSR nr 6.

W artykułach 35d i 39 ust. 2 pkt 2 i ust. 3 i 5 uor określono, kiedy należy tworzyć rezerwy, a kiedy RMK bierne. Aby ułatwić klasyfikację rezerw na zobowiązania, do KSR nr 6 został dodany załącznik A, z którego wynika, że art. 35d odnosi się tylko do rezerw – niebędących RMK biernymi, tj. do rezerw, które tworzy się w związku ze zdarzeniami niewiązanymi bezpośrednio z działalnością operacyjną >patrz tabela 1.

Rozgraniczenie rezerw i RMK biernych (które również są rezerwami) zależy zatem od tego, jakiej działalności dane zdarzenie dotyczy. Patrząc pod kątem rachunku zysków i strat dochodzimy do wniosku, że RMK biernych dokonuje się w związku ze zdarzeniami, których skutki wynikowe są wykazywane jako zysk/strata ze sprzedaży, tj. w pierwszym segmencie rachunku zysków i strat. Oznacza to, że RMK bierne wchodzą do kręgu kosztów. Do kręgu kosztów nie wchodzą natomiast rezerwy niebędące RMK biernymi. Jeżeli jednostka stosuje wzorcowy plan kont, wtedy ujmuje RMK bierne na kontach zespołu 6.

Przykład

Rezerwę należy utworzyć m.in. na zobowiązania wynikające z tytułu umów częściowo lub całkowicie niewykonanych, powodujące obciążenia, na zobowiązania z tytułu skutków toczącego się postępowania sądowego, na restrukturyzację. Ale z tytułu odpraw emerytalnych bądź na naprawy gwarancyjne dokonujemy biernych rozliczeń międzyokresowych kosztów.

Prezentacja też jest ważna

To jednak jeszcze nie koniec wątpliwości. Nie wystarczy prawidłowo ująć rezerwy i RMK bierne w księgach. Należy je też odpowiednio wykazać w sprawozdaniu finansowym. Przepisy uor nie wskazują, jaka jest prawidłowa prezentacja rezerw. Z KSR nr 6 wynika, że rezerwy i RMK bierne wykazuje się w pasywach w pozycji B.I.2 lub B.I.3. bilansu >patrz tabela 2.

Jak wynika z tabeli, niezależnie od tego czy mamy do czynienia z rezerwami, czy RMK biernymi będącymi rezerwami, wykazujemy je w pozycji B.I. pasywów bilansu „Rezerwy na zobowiązania".

Ostatnia kategoria

Co w takim razie wykazuje się jako RMK bierne w pasywach bilansu w pozycji IV. „Rozliczenia międzyokresowe"? W pozycji tej prezentuje się RMK bierne niebędące rezerwami. Są to koszty wykonania jeszcze niezakończonych umów o usługi, w tym budowlane, oraz zobowiązania wynikające z przyjętych przez jednostkę niefakturowanych dostaw i usług.

Wracając do zasad rachunkowości:

- zgodnie z zasadą ostrożności tworzymy rezerwy – zarówno te właściwe, jak i RMK bierne będące rezerwami;

- jako skutek zasady współmierności tworzy się RMK bierne niebędące rezerwami, i tylko te RMK mogą być wykazane w pasywach bilansu w pozycji IV. „Rozliczenia międzyokresowe".

Jak postąpić

Czy w takim razie na badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta należy utworzyć rezerwę czy RMK bierne? Badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta to zdarzenie związane pośrednio z działalnością operacyjną jednostki. Są to zatem rezerwy niebędące RMK biernymi. W związku z tym należy ująć z tego tytułu rezerwy na podstawie art. 35d uor, i wykazać je w bilansie po stronie pasywów w pozycji B.I.3 „Pozostałe rezerwy". Rezerwę tę tworzy się w ciężar pozostałych kosztów operacyjnych.

Autorka jest doktorem nauk ekonomicznych, prowadzi Kancelarię Rachunkową Takáts

Czy na badanie sprawozdania finansowego przez biegłego rewidenta należy tworzyć rezerwę czy RMK bierne? – pyta czytelniczka.

Okres, w którym biegli rewidenci mają najwięcej pracy przy badaniu sprawozdań finansowych, dobiegł końca. W jednostkach, których rok obrotowy pokrywa się z kalendarzowym, zakończyły się także procedury związane z zatwierdzaniem rocznego sprawozdania finansowego za 2015 r. W praktyce okazuje się, że firmy wciąż mają wątpliwości czy w sytuacji, gdy umowa na wspomniany audyt jest podpisywana w roku, który jest objęty badaniem, a do fakturowania usług dochodzi dopiero w roku następnym, powinny tworzyć rezerwy czy bierne RMK.

Pozostało 88% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Sądy i trybunały
Sędzia zwrócił się do władz Białorusi o azyl. To "bohater" afery hejterskiej w MS
Sądy i trybunały
"To jest dla mnie szokujące". Szefowa KRS o sprawie sędziego Szmydta
Dane osobowe
Wyciek danych klientów znanej platformy. Jest doniesienie do prokuratury
Prawo dla Ciebie
"Nowy rozdział dla Polski". Komisja Europejska zamyka procedurę artykułu 7
Sądy i trybunały
Zwrot w sprawie zmian w KRS? Nieoficjalnie: Bodnar negocjuje z Dudą