Od 1 marca 2019 r. na podstawie znowelizowanego artykułu 546 §1 Kodeksu spółek handlowych (dalej: k.s.h.), istnieje możliwość przypisania odpowiedzialności solidarnej nie tylko spółkom przejmującym lub nowo zawiązanym, ale również spółce dzielonej. Stanowi to niewątpliwie doniosły krok w zapewnieniu dostatecznej ochrony wierzycieli spółki dzielonej, którzy do tej pory byli pozbawieni skutecznej kontroli w stosunku do przesunięć majątkowych w ramach podziału przez wydzielenie, tracąc poczucie bezpieczeństwa obrotu, co powodowało pogorszenie ich sytuacji.
Czytaj także: Podział przez wydzielenie a dochód z udziału w zyskach
Przesłanką dla nowego brzmienia przedmiotowego przepisu była, zgodnie z uzasadnieniem projektu ustawy, potrzeba zagwarantowania ochrony praw wierzycieli spółki dzielonej. Artykuł 546 k.s.h. w brzmieniu obowiązującym przed 1 marca 2019 r. nie przewidywał w sposób wyraźny odpowiedzialności spółki dzielonej za zobowiązania spółek przejmujących. Stwarzało to możliwość nadużycia polegającego na przeniesieniu przez spółkę dzieloną pasywów (długów) do podmiotów mniej wypłacalnych, przy jednoczesnym pozostawianiu aktywów w spółce dzielonej.
W sytuacji braku wyraźnej odpowiedzialności solidarnej spółki dzielonej za długi przeniesione na spółki przejmujące mogło to prowadzić do powstawania tzw. centrów zysków i strat, i w efekcie pozbawiało wierzycieli możliwości zaspokojenia ich roszczeń. Procedura podziału spółki przewidziana przez przepisy k.s.h. przewiduje bowiem jedynie ograniczony udział wierzycieli w procesie podziału. W ocenie ustawodawcy konieczne było stworzenie wyraźnej podstawy prawnej ustanawiającej odpowiedzialność solidarną spółki dzielonej za zobowiązania przeniesione na spółki przejmujące, co przyczyni się do skuteczniejszego zabezpieczenia interesów wierzycieli.
Konieczność regulacji prawnej
Podwaliną dokonanych zmian były rozbieżności w interpretowaniu poprzedniego brzmienia art. 546 §1 k.s.h. Zgodnie z tym przepisem za zobowiązania przypisane w planie podziału spółce przejmującej lub spółce nowo zawiązanej, pozostałe spółki, na które został przeniesiony majątek spółki dzielonej, odpowiadały solidarnie. O ile w przypadku podziału przez rozdzielenie miało to sens, bowiem spółka dzielona w jego wyniku traci byt prawny, tak w przypadku podziału przez wydzielenie spółka dzielona zachowuje swój byt, gdyż dochodzi do jedynie częściowego wydzielenia jej majątku.