Pod pojęciem ogółu praw i obowiązków wspólnika spółki osobowej należy rozumieć wszystkie przysługujące mu w niej prawa (np. do reprezentacji czy udziału w zyskach) i obowiązki (np. uczestnictwo w stratach, powstrzymywanie się od działalności konkurencyjnej). Aby je przenieść:
- taką ewentualność musi dopuszczać umowa spółki. W braku stosownych zapisów kontraktu zainteresowany nie opuści kręgu uczestników podmiotu (pomijam ewentualność złożenia w ustawowym terminie wypowiedzenia umowy spółki), chyba że zapadnie decyzja (w formie uchwały) o zmianie umowy spółki polegająca na dodaniu postanowienia przewidującego taką opcję >patrz przykład 1 oraz wzór uchwały o zmianie umowy sp. j.;
- wszyscy pozostali wspólnicy wyrazili na to uprzednią pisemną zgodę, przy czym umowa danej spółki może wprowadzać odmienne uregulowania (np. wymóg uzyskania zgody tylko jednego wspólnika albo większości z nich) >patrz przykład 2 i 3. Istnieje także wariant określenia w kontrakcie podmiotu czasu, w którym nastąpi wyartykułowanie aprobaty na przeniesienie udziału lub zastrzeżenia warunku uzgodnienia jego nabywcy >patrz przykład 4. Niewyrażenie zaś zgody we wskazanym w umowie terminie skutkuje bezskutecznością zawieszoną do chwili wyrażenia akceptacji przez pozostałych uczestników spółki. Akceptacja wywołuje zaś skutki prawne z chwilą wyrażenia aprobaty przez ostatniego ze wspólników. W przypadku odmowy natomiast przez podaną w umowie lub zakreśloną w art. 10 § 2 k.s.h. ich liczbę czynność prawna przeniesienia udziału jest nieważna >patrz przykład 5. Poza tym umowa może wprowadzać surowsze reguły dla wyartykułowania przedmiotowej zgody (np. formę aktu notarialnego), ponieważ forma pisemna zastrzeżona jest wyłącznie dla celów dowodowych.
Przykład 1.
Pani Malwina, wspólnik sp.j., chciałaby w drodze darowizny przekazać swojej córce ogół przysługujących jej w spółce praw i obowiązków. Umowa podmiotu milczy na ten temat. Dopóki zatem nie nastąpi stosowna zmiana w treści kontraktu spółki, udział pani Malwiny nie trafi do jej córki.
Przykład 2.
Sytuacja jak w przykładzie 1., przy czym umowa sp.j. stanowi, iż ogół praw i obowiązków wspólnika spółki może być przeniesiony na inną osobę. Kontrakt tego podmiotu nie zawiera jednak żadnych zapisów dotyczących procedury przeniesienia owego udziału. W takiej sytuacji więc przeniesienie ogółu praw i obowiązków pani Malwiny na córkę musi być poprzedzone uzyskaniem pisemnej zgody wszystkich pozostałych wspólników.