Do kiedy należy płacić alimenty

Obowiązek alimentacyjny rodziców względem dzieci wynika z powinności troszczenia się o ich duchowy i fizyczny rozwój.

Jedyną okolicznością, od której zależy trwanie lub ustanie świadczenia alimentacyjnego, jest ustalenie, czy dziecko może utrzymać się samodzielnie. Praktyka uczy, iż nie można tego wymagać od dziecka małoletniego.

Przesłanką do powstania obowiązku alimentacyjnego jest pozostawanie w niedostatku. Sąd Najwyższy wyjaśnił, że niedostatek występuje wówczas, gdy uprawniony nie może w pełni własnymi siłami z własnych środków zaspokoić swoich usprawiedliwionych potrzeb.

[srodtytul]Dziecko podejmuje naukę[/srodtytul]

Rodzice mają obowiązek dostarczać dziecku środków utrzymania i wychowania wówczas, gdy ukończyło już 18 lat, ale ciągle się uczy i nie ma żadnych własnych źródeł dochodu. Świadczenie przysługuje mu bez względu na wiek, z tym że dziecko pełnoletnie powinno wykazać, iż nie z własnej winy nie potrafi się jeszcze utrzymać bez pomocy rodziców.

[srodtytul]Może odmówić[/srodtytul]

Rodzic może jednak odmówić płacenia alimentów bez względu na wiek dziecka wówczas, gdy ma ono własny majątek, z którego dochody mogą pokryć koszty jego utrzymania oraz wychowania.

Orzecznictwo dotyczące obowiązku alimentacyjnego uczącego się dziecka wyjaśnia, że dziecko, które nie tylko osiągnęło pełnoletność, ale zdobyło również wykształcenie umożliwiające znalezienie pracy zarobkowej, nie traci prawa do alimentów, jeśli chce np. kontynuować naukę i zamiar ten jest usprawiedliwiony dotychczas osiąganymi wynikami w nauce (wyrok Sądu Najwyższego z 14 listopada 1997 r., sygn. III CKN 257/97).

Obowiązek alimentacyjny rodziców kończy się z chwilą, w której dziecko – z reguły po uzyskaniu wykształcenia i przygotowania do określonego zawodu – potrafi utrzymać się samodzielnie. Występować mogą tu różne sytuacje usprawiedliwiające utrzymanie obowiązku alimentacyjnego mimo osiągnięcia przez nie pełnoletności.

Trudno więc precyzyjnie określić chwilę, kiedy to rodzic byłby zwolniony od świadczenia alimentacyjnego względem dziecka.

[srodtytul]Kiedy nie ma obowiązku[/srodtytul]

Jedną z takich sytuacji wskazuje orzeczenie Sądu Najwyższego z 8 sierpnia 1980 r. (sygn. III CRN 144/80). Stwierdza się w nim, iż rodzice nie są obowiązani dostarczać środków utrzymania dziecku, które będzie już przygotowane należycie do wykonywania odpowiedniego dla siebie zawodu, podejmuje w celu podniesienia kwalifikacji dalsze kształcenie, ale w studiach się zaniedbuje, nie robi należytych postępów.

Nawet jeżeli rodzic pełnoletniego dziecka uzna, że nie ma już obowiązku alimentowania syna czy córki, to nie może zaprzestać płacenia samowolnie. Powinien wystąpić do sądu o zwolnienie z obowiązku alimentacyjnego.

Jeżeli celem powództwa jest całkowite zniesienie obowiązku alimentacyjnego, to można złożyć w sądzie rejonowym pozew o ustalenie nieistnienia obowiązku alimentacyjnego. W takim procesie zainteresowany powinien wykazać, że dziecko może utrzymać się samodzielnie.

[srodtytul]Zmiany w kodeksie rodzinnym[/srodtytul]

Planowane są zmiany w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym w zakresie prawa alimentacyjnego. Projekt zmian w ustawie, którego autorem jest Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego, trafił już do Sejmu. Jeden z przepisów ma dać rodzicom możliwość uchylania się od płacenia alimentów na pełnoletnie dziecko. Taka sytuacja będzie możliwa, gdy płacenie połączone jest z nadmiernym dla rodzica uszczerbkiem lub dziecko nie dokłada starań, aby osiągnąć życiową samodzielność.

masz pytanie, wyślij e-mail do autorki p.rola@rp.pl