Spłata zachowku odziedziczonym mieszkaniem bez PIT - wyrok NSA

Spadkobierca, który z pominiętym w testamencie dzieckiem rozliczył się przez oddanie mu odziedziczonego mieszkania, nie musi się rozliczać z fiskusem.

Publikacja: 01.04.2019 07:57

Spłata zachowku odziedziczonym mieszkaniem bez PIT - wyrok NSA

Foto: Adobe Stock

Naczelny Sąd Administracyjny oddali skargę kasacyjną fiskusa, który chciał opodatkować PIT podatniczkę, bo ta spłaciła zachowek mieszkaniem odziedziczonym w testamencie.

Czytaj także: Sprzedaż mieszkania bez PIT - Sejm uchwalił nowelizację korzystną dla podatników

NSA uznał, że w takiej sytuacji nie można mówić o odpłatnym zbyciu nieruchomości, a tylko takie ewentualnie podlega opodatkowaniu PIT.

Sprawa dotyczyła podatniczki, która została jedyną spadkobierczynią sporego majątku. Zmarły zapisał jej wszystko, m.in. mieszkanie o wartości 300 tys. zł, choć miał nieletniego syna. Ale ponieważ ten dziedziczyłby z ustawy, to przysługiwał mu zachowek w wysokości 2/3 udziału spadkowego. Podatniczka zamiast spłacać zachowek gotówką, podpisała z matką chłopca umowę, którą przeniosła na niego własność odziedziczonego właśnie lokalu. Od końca roku nabycia go w spadku nie minęło jeszcze pięć lat, co w przypadku odpłatnego zbycia nieruchomości prywatnych oznacza, że w grę wchodzi PIT.

Podatniczka uważała jednak, że choć „wyzbyła" się lokum przed pięcioletnim terminem, nie grozi jej podatek, bo operacja rozliczenia zachowku nie stanowi odpłatnego zbycia z art. 10 ust. 1 pkt 8 lit. a ustawy o PIT. Podkreśliła, że nie uzyskała żadnego wynagrodzenia.

Inaczej sytuację ocenił fiskus. Zauważył, że ani ustawa o PIT, ani inne przepisy prawne nie zawierają definicji odpłatnego zbycia. Tym samym określenie to należy rozumieć w zwykłym znaczeniu językowym. Płatność nie musi mieć charakteru pieniężnego. W ocenie urzędników opisana w art. 453 kodeksu cywilnego instytucja datio in solutum, czyli spełnienia innego niż dług pierwotny świadczenia w celu zwolnienia się z niego, jest świadczeniem odpłatnym. Podatniczka uzyskała korzyść, dokonała więc odpłatnego zbycia.

Kobieta zaskarżyła interpretację i wygrała. Najpierw rację przyznał jej Wojewódzki Sąd Administracyjny w Warszawie. Jego zdaniem fiskus błędnie uznał, że w sprawie doszło niejako do dwóch odrębnych transakcji: odpłatnego zbycia nieruchomości oraz spłaty długu.

WSA zarzucił fiskusowi nadinterpretację przepisów i nie znalazł żadnego uzasadnienia, by zrównać sytuację podatkową osoby zwracającej dług poprzez przeniesienie własności nieruchomości i tej, która dokonała odpłatnego jej zbycia. Nie znalazł go też NSA. Wskazał na utrwalone już orzecznictwo, z którego jasno wynika, że datio in solutum (świadczenie w miejsce wypełnienia) nie stanowi przysporzenia majątkowego tworzącego przychód u zbywcy. I choć wyroki te nie dotyczą wprost zachowku, to zasad jest ta sama.

Jak podkreślił sędzia NSA Tomasz Zborzyński, nie można mówić o odpłatności, bo czynności podatniczki nie towarzyszy żadne świadczenie ekwiwalentne (wzajemne). Co prawda sam brak sumy pieniężnej nie zawsze przesądza o braku odpłatności, która może być wynikiem zwolnienia z długu czy jego wygaszenia, ale NSA nie znalazł sensu rozbijania spornej czynności na dwa skutki podatkowe. Wyrok jest prawomocny.

Sygnatura akt: II FSK 699/17

Naczelny Sąd Administracyjny oddali skargę kasacyjną fiskusa, który chciał opodatkować PIT podatniczkę, bo ta spłaciła zachowek mieszkaniem odziedziczonym w testamencie.

Czytaj także: Sprzedaż mieszkania bez PIT - Sejm uchwalił nowelizację korzystną dla podatników

Pozostało 92% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów