Akcyza jest jednym z najbardziej sformalizowanych podatków, a przez to niezwykle trudnym w zrozumieniu i zastosowaniu. Obowiązujące przepisy pełne są wymogów formalnych, które nie występują w innych podatkach. Dostrzegając ten stan rzeczy, ustawodawca wprowadził zmiany, które w zamyśle mają służyć ułatwieniu życia podatnikom.
24 listopada prezydent podpisał tzw. IV ustawę deregulacyjną, która wprowadza m.in. rewolucyjne rozwiązania w zakresie podatku akcyzowego. Ustawa została opublikowana w Dzienniku Ustaw pod poz. 1662.
Wiążące informacje – narzędzie dla każdego
Jedną z innowacji jest wprowadzenie zupełnie nowej instytucji – wiążącej informacji akcyzowej (WIA). Dzięki WIA podatnicy będą mogli otrzymać decyzję klasyfikującą dany wyrób akcyzowy bądź samochód osobowy do właściwego kodu CN dla potrzeb akcyzy. Jeżeli sama klasyfikacja nie będzie wystarczająca dla określenia konsekwencji akcyzowych, to organ w wydanej WIA będzie określać rodzaj wyrobu akcyzowego przez jego opis, pozwalający na prawidłowe opodatkowanie, organizację obrotu lub oznaczanie znakami akcyzy. Może to na przykład dotyczyć piw słodzonych, kiedy sama klasyfikacja do kodu CN nie determinuje jeszcze prawidłowego rozliczenia podatku akcyzowego.
Sama koncepcja WIA pod wieloma względami zbliżona jest do obecnie stosowanej wiążącej informacji taryfowej (WIT), którą podmioty mogą się posługiwać również dla celów akcyzy. Jest jednak kilka istotnych różnic. Przede wszystkim o WIA będzie mógł wystąpić każdy, a nie – jak w przypadku WIT – tylko podmiot, który importuje albo eksportuje wyroby, których klasyfikację chce potwierdzić. Ponadto należy zauważyć, że WIT jest wydawana na bazie aktualnej klasyfikacji, natomiast WIA będzie wydawana na bazie Nomenklatury Scalonej z 2009 r., która powinna być stosowana dla potrzeb podatku akcyzowego w Polsce. Spowoduje to, że rozstrzygnięcia będą zdecydowanie bardziej czytelne dla podatników i pozwolą uniknąć wątpliwości związanych ze zmianami w samej nomenklaturze, jakie miały miejsce od 2009 r. Należy też podkreślić, że WIA nie zastępuje WIT, gdyż nie będzie miała zastosowania dla spraw celnych.
Ochrona tylko dla wnioskodawcy
Otrzymana decyzja znajdzie zastosowanie do wszystkich wyrobów akcyzowych lub samochodów osobowych zgodnych z opisem zawartym w WIA. Co istotne, WIA będzie ważna wyłącznie dla podmiotu, dla którego została wydana, i tylko w zakresie zdarzeń i transakcji, które będą mieć miejsce po jej wydaniu. W konsekwencji każdy z podmiotów w łańcuchu dostaw będzie musiał mieć swój własny WIA, jeżeli będzie miał wątpliwości co do konsekwencji akcyzowych. Jest to niekorzystne dla przedsiębiorców, gdyż nie zawsze na każdym etapie obrotu podmiot ma pełną wiedzę na temat parametrów wyrobów, które mogą mieć zasadniczy wpływ na ich klasyfikację. W konsekwencji może się okazać, że przedsiębiorcy będący stronami tej samej transakcji będą dysponowali wydanymi dla siebie WIA, które mogą być ze sobą sprzeczne.
