Sądy nie będą rozpatrywać wniosków o dobrowolne poddanie się karze przez podatników

Sąd administracyjny nie zajmie się odmową wniesienia wniosku o zezwolenie na dobrowolne poddanie się karze.

Publikacja: 31.10.2022 21:14

Sądy nie będą rozpatrywać wniosków o dobrowolne poddanie się karze przez podatników

Foto: Adobe Stock

Prawo podatkowe jest zawiłe, a do tego wiele obowiązków z nim związanych jest obwarowane sankcjami, również karnymi. Część podatników, którym powinęła się noga i trafili na widelec fiskusa, wybiera dobrowolne poddanie się karze. Schody zaczynają się, gdy urzędnicy odmówią wniesienia do sądu wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Naczelny Sąd Administracyjny uznał bowiem, że taka sprawa nie należy do jego kompetencji.

Sprawa dotyczyła mężczyzny podejrzanego o popełnienie przestępstwa skarbowego dotyczącego VAT. Nie kwestionował zarzutów i w kwietniu 2021 r. wniósł o zezwolenie mu na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Do wniosku załączył dowód wpłaty grzywny oraz zryczałtowanych kosztów postępowania. Jednocześnie wniósł też o przesłuchanie go w celu ustalenia kwoty zobowiązania w VAT ciążącej na jego firmie i ustalenia warunków jej uiszczenia.

Fiskus odmówił, a wszystko przez inną kwalifikację czynów. Zauważył, że zarzucane podatnikowi przestępstwo z art. 76 § 1 k.k.s. - tj. wprowadzenie w błąd skarbówki skutkujące nienależnym zwrotem m.in. VAT - jest zagrożone karą pozbawienia wolności. I nawet gdyby czyn zakwalifikować jako mniejszej wagi czyli przy zwrocie małej wartości, który jest zagrożony tylko grzywną. To jednak zdaniem urzędników w zbiegu m.in. z art. 62 § 2 k.k.s. dotyczącym nierzetelnych faktur, jest zagrożony karą pozbawienia wolności.

Czytaj więcej

Marek Isański: Jak fiskus wymyśla podatki

Podejrzany wniósł zażalenie na odmowę, a gdy nic to nie dało poskarżył się do sądu administracyjnego. Przekonywał, że fiskus powinien odnieść się do jego oceny kwalifikacji zarzucanych mu czynów. Zwłaszcza błędnie uznał, że doszło do naruszenia za które grozi kara wiezienia. Pełnomocnik skarżącego podkreślił, że brak ustosunkowania się do tych argumentów sprawia, że postępowanie zażaleniowe miało charakter iluzoryczny i nie spełniło oczekiwanego do niego celu ponownej weryfikacji legalności działania urzędników.

Skarżący merytorycznej oceny jego problemu się jednak nie doczekał, bo Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu odrzucił jego skargę. W jego ocenie sprawa dotycząca odmowy wniesienia zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności karnej nie należy do właściwości sądu administracyjnego.

Do takich samych wniosków doszedł też NSA. Zauważył, że zgodnie z k.k.s. postępowanie przygotowawcze prowadzą również tzw. finansowe organy postępowania przygotowawczego, do których należą naczelnik urzędu skarbowego, naczelnik urzędu celno-skarbowego i Szef Krajowej Administracji Skarbowej. Organy te, w ramach przyznanych kompetencji występują m.in. w charakterze oskarżyciela publicznego. W sprawach o przestępstwa i wykroczenia skarbowe orzekają sądy powszechne albo wojskowe. NSA nie zgodził się z tezą, że skoro finansowy organ postępowania przygotowawczego jest również organem administracji publicznej, to wszystkie jego akty i czynności, kreują sprawę administracyjną podlegającą kognicji sądów administracyjnych.

Dlatego ostatecznie NSA uznał, że w obecnym stanie prawnym nie ma możliwości uznania kognicji sądu administracyjnego w zakresie skarg na postanowienie o odmowie wniesienia wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności za czyn zabroniony z k.k.s. Postanowienie jest prawomocne.

Sygnatura akt I FSK 1376/22

Opinia dla „Rzeczpospolitej”
Paweł Stępkowski, adwokat, doradca podatkowy

Stanowisko NSA nie zaskakuje. Sądy powszechne, tj. wydziały karne, są od prawa karnego, a sądy administracyjne od administracyjnego. Na pierwszy rzut oka podział jest jasny. Niemniej powołanie KAS jednak trochę zatarło granicę, ponieważ jej zadaniami jest ściganie przestępstw.

Skoro prowadzeniem spraw karnych ma się zajmować administracja publiczna, to ze wszystkimi tego konsekwencjami, tj. również kontrolą sądów administracyjnych. Wcześniej taki problem nie istniał, ponieważ nie było tożsamości pomiędzy organami podatkowymi, a organami postępowania przygotowawczego. Sądy administracyjne bardzo zachowawczo podchodzą do kwestii swojej kognicji. Podobnie było np. z rozpatrywaniem sprzeciwów składanych w trakcie kontroli. Dopiero wyrok Trybunału Konstytucyjnego przechylił szalę na korzyść prawa do sądu.

Prawo podatkowe jest zawiłe, a do tego wiele obowiązków z nim związanych jest obwarowane sankcjami, również karnymi. Część podatników, którym powinęła się noga i trafili na widelec fiskusa, wybiera dobrowolne poddanie się karze. Schody zaczynają się, gdy urzędnicy odmówią wniesienia do sądu wniosku o udzielenie zezwolenia na dobrowolne poddanie się odpowiedzialności. Naczelny Sąd Administracyjny uznał bowiem, że taka sprawa nie należy do jego kompetencji.

Pozostało 90% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"