jest to jedna z zachęt dla tych podatników, którzy podejmą decyzję o dobrowolnym stosowaniu mechanizmu podzielonej płatności. W przypadku zapłaty danej faktury przy zastosowaniu metody podzielonej płatności nie będą miały zastosowania przepisy o odpowiedzialności solidarnej nabywców tzw. towarów wrażliwych (>patrz ramka), do wysokości kwoty podatku odpowiadającej kwocie podatku wynikającej z otrzymanej faktury zapłaconej z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Stanowi o tym art. 108c ust. 1 ustawy o VAT.
Nabywcy tzw. towarów wrażliwych, którzy zapłacą swojemu dostawcy metodą podzielonej płatności, nie będą zatem ponosili solidarnej odpowiedzialności za niezapłacenie VAT przez sprzedawcę.
Towary wrażliwe z solidarną odpowiedzialnością
W myśl art. 105a ust. 1 ustawy o VAT, podatnik VAT, na rzecz którego dokonano dostawy towarów, o których mowa w załączniku nr 13 do ustawy o VAT, odpowiada solidarnie wraz z podmiotem dokonującym tej dostawy za jego zaległości podatkowe w części podatku proporcjonalnie przypadającej na dostawę dokonaną na rzecz tego podatnika, jeżeli:
1) wartość towarów, o których mowa w załączniku nr 13, nabywanych od jednego dostawcy, bez kwoty podatku przekroczyła w danym miesiącu 50 000 zł, oraz
2) w momencie dostawy tych towarów podatnik wiedział lub miał uzasadnione podstawy do tego, aby przypuszczać, że cała kwota podatku przypadająca na dokonaną na jego rzecz dostawę tych towarów lub jej część nie zostanie wpłacona na rachunek urzędu skarbowego. ?
Uwaga! Niestety w przypadku niektórych faktur nabywca będzie mógł być pociągnięty do odpowiedzialności solidarnej ze sprzedawcą, pomimo iż zaplata nastąpi w mechanizmie podzielonej płatności, chyba że odpowiedzialność tę wyłączają przepisy rozdziału Xa ustawy o VAT, np. wartość netto zakupów w danym miesiącu jest mniejsza niż 50 000 zł netto albo nabycie nastąpiło od podmiotu, który złoży stosowną kaucję gwarancyjną.
Ustawodawca wyłączył bowiem stosowanie przepisów o braku solidarnej odpowiedzialności w przypadku niektórych faktur nawet jeżeli zostałyby opłacone w mechanizmie podzielonej płatności. Chodzi o przypadki, gdy podatnik wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:
1) została wystawiona przez podmiot nieistniejący;
2) stwierdza czynności, które nie zostały dokonane;
3) podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością;
4) potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 kodeksu cywilnego.
Jak liczyć odsetki za zwłokę
Słyszałem, że w przypadku zapłaty faktur w mechanizmie podzielonej płatności nie są naliczane odsetki za zwłokę. Czy to prawda?
Jest to prawda, ale tylko częściowa. Odsetki za zwłokę są naliczane, natomiast pod pewnymi warunkami nie są naliczone podwyższone odsetki za zwłokę.
Do zaległości w podatku powstałej za okres rozliczeniowy, za który podatnik w złożonej deklaracji podatkowej wykazał kwotę podatku naliczonego, której co najmniej 95 proc. wynika z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności, nie stosuje się art. 56b ordynacji podatkowej (art. 108c ust. 2 ustawy o VAT).
Przykład:
W deklaracji VAT-7 za lipiec 2018 r. podatnik wykazał kwotę podatku naliczonego, której 94,5 proc. wynika z faktur zapłaconych z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. W przypadku wystąpienia zaległości podatkowej mogą być wobec podatnika ustalone podwyższone odsetki za zwłokę, gdyż nie został osiągnięty próg 95 proc.
Zakaz naliczania podwyższonych odsetek dotyczy wyłącznie zaległości podatkowej w VAT powstałej w wyniku złożenia deklaracji podatkowej. Nie stosuje się go jednak do zaległości podatkowej przekraczającej dwukrotność kwoty podatku naliczonego wykazanej w złożonej deklaracji podatkowej (art. 108c ust. 4 ustawy o VAT). Wprowadzenie tego ograniczenia, jak wynika z uzasadnienia projektu nowelizacji VAT, ma służyć uniknięciu sytuacji, w której podatnik będzie chciał uchylić się od zapłaty wyższych odsetek przez manipulowanie kwotami VAT naliczonego w deklaracji.
Przykład
W deklaracji VAT-7 za lipiec 2018 r. spółka wykazała kwotę podatku naliczonego w wysokości 20 000 zł, a w deklaracji VAT-7 za sierpień 2018 r. – w wysokości 30 000 zł. W obu tych miesiącach wykazana kwota podatku naliczonego wynika w co najmniej 95 proc. z otrzymanych przez podatnika faktur, które zostały zapłacone z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności. Niestety kwota zobowiązań wykazanych w tych miesiącach była nieprawidłowa i organ podatkowy określił je w drodze decyzji. W związku z decyzjami organu podatkowego powstały zaległości podatkowe w wysokości 45 000 zł za lipiec 2018 r. i 46 000 zł za sierpień 2018 r. Od zaległości za lipiec 2018 r. spółka będzie musiała zapłacić podwyższone odsetki za zwłokę, natomiast od zaległości za sierpień 2018 r. będą to standardowe odsetki za zwłokę. Ochrona ta nie jest bowiem zastosowana, jeśli kwota zaległości wynikająca ze złożonej deklaracji przekracza dwukrotnie kwotę podatku naliczonego, który został w niej wykazany.
Ile wynoszą odsetki za zwłokę
Stawka odsetek za zwłokę jest równa sumie 200 proc. podstawowej stopy oprocentowania kredytu lombardowego, ustalanej zgodnie z przepisami o Narodowym Banku Polskim, i 2 proc., z tym że stawka ta nie może być niższa niż 8 proc. (zob. art. 56 § 1 ordynacji podatkowej; dalej: o.p.).
Stosownie do art. 56b o.p., podwyższoną stawkę odsetek za zwłokę w wysokości 150 proc. stawki odsetek za zwłokę stosuje się do zaległości w podatku od towarów i usług oraz w podatku akcyzowym w przypadku:
1) zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku ujawnionych przez organ podatkowy w toku kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego,
2) korekty deklaracji:
a) złożonej po doręczeniu zawiadomienia o zamiarze wszczęcia kontroli podatkowej, a w przypadkach gdy nie stosuje się zawiadomienia - po zakończeniu kontroli podatkowej,
b) dokonanej w wyniku czynności sprawdzających,
c) złożonej po doręczeniu upoważnienia do przeprowadzenia kontroli celno-skarbowej
– jeżeli kwota zaniżenia zobowiązania podatkowego, zawyżenia kwoty nadpłaty lub zwrotu podatku przekracza 25 proc. kwoty należnej i jest wyższa niż pięciokrotna wysokość minimalnego wynagrodzenia w rozumieniu ustawy z 10 października 2002 r. o minimalnym wynagrodzeniu za pracę (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 847 ze zm.), obowiązującego w dniu następującym po dniu upływu terminu płatności zobowiązania lub terminu zwrotu;
3) ujawnienia przez organ podatkowy w toku czynności sprawdzających, kontroli podatkowej, kontroli celno-skarbowej lub postępowania podatkowego niezłożenia deklaracji, mimo ciążącego obowiązku oraz braku zapłaty podatku.
Opisanych wyżej zasad nie stosuje się do zaległości w podatku od towarów i usług, w przypadku gdy ustala się dodatkowe zobowiązanie podatkowe, o którym mowa w art. 112b lub art. 112c ustawy o VAT (art. 56ba o.p.). ?
Korzyści wynikające z braku podwyższonych odsetek za zwłokę zostały wyłączone w przypadku niektórych faktur, nawet jeżeli zostałyby opłacone w mechanizmie podzielonej płatności. Stosownie bowiem do art. 108c ust. 3 ustawy o VAT, korzyści tych nie stosuje się do podatnika, który wiedział, że faktura zapłacona z zastosowaniem mechanizmu podzielonej płatności:
1) została wystawiona przez podmiot nieistniejący;
2) stwierdza czynności, które nie zostały dokonane;
3) podaje kwoty niezgodne z rzeczywistością;
4) potwierdza czynności, do których mają zastosowanie przepisy art. 58 i art. 83 kodeksu cywilnego. ?
Podstawa prawna: art. 108a – 108d ustawy z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1221 ze zm.)