W ostatnim czasie w praktyce prowadzenia postępowań kontrolnych i podatkowych, organy Krajowej Administracji Skarbowej (KAS) korzystają również z możliwości wydania i wykonania decyzji ustalającej podatnikowi przybliżoną kwotę zobowiązania oraz zabezpieczającą tę kwotę na majątku podatnika. Instytucja ta uregulowana jest w art. 33 i nast. ordynacji podatkowej, a prawo do skorzystania z niej przysługuje zarówno naczelnikom urzędów skarbowych, jak również od 2016 r. dyrektorom urzędów kontroli skarbowej (obecnie: naczelnikom urzędów celno-skarbowych).
Po wydaniu decyzji, niezależnie od tego czy wniesiono od niej odwołanie do organu II instancji, jest ona od razu wykonywana. Zazwyczaj komornik skarbowy dokonuje więc tuż po wydaniu takiej decyzji zabezpieczenia, częstokroć w formie zajęcia rachunków bankowych spółki, zajęcia zwrotów VAT czy też wpisania hipotek na nieruchomościach podatnika. Tak więc w praktyce, w momencie rozpatrzenia złożonego odwołania przez dyrektora izby administracji skarbowej lub skargi przez WSA, cała kwota wynikająca z decyzji zabezpieczającej znajduje się już w posiadaniu organu.
Wniosek do sądu
Po wniesieniu skargi na decyzję zabezpieczającą, na wniosek podatnika sąd może wstrzymać wykonanie zaskarżonej decyzji. Przepisy prawa dopuszczają takie działanie, nawet gdy cała wynikająca z niej kwota została zabezpieczona przez organ egzekucyjny. Kwestią problemową pozostaje to jakie są konsekwencje takiego rozstrzygnięcia sądu.
Dotychczas – pomimo małej liczby takich spraw – organy egzekucyjne (powołując się na art. 58 § 1 i art. 56 § 1 pkt 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji; dalej: UPEA) zazwyczaj stawały na stanowisku, że w przypadku wstrzymania wykonania decyzji zabezpieczającej, postępowanie związane z jej wykonaniem podlega zawieszeniu, tj. nie mogą one prowadzić dalszych czynności zabezpieczających. Jednocześnie, ich zdaniem, kwota dotychczas zabezpieczona nie podlega zwrotowi na konto podatnika.
Wydaje się jednak, że stanowisko to jest błędne, gdyż nie rozróżnia dwóch odrębnych instytucji: zabezpieczenia i egzekucji. Istnieje przy tym wiele argumentów przemawiających za tym, że w takiej sytuacji konsekwencją wstrzymania wykonania decyzji zabezpieczającej powinien być zwrot zajętych środków.
