Po zasiedzeniu nie ma rozliczeń z dawnym właścicielem

Nie można żądać wynagrodzenia za bezumowne korzystanie przez posiadaczy z nieruchomości utraconych na ich rzecz wskutek zasiedzenia

Publikacja: 21.04.2011 05:00

Po zasiedzeniu nie ma rozliczeń z dawnym właścicielem

Foto: Fotorzepa, Piotr Nowak PN Piotr Nowak

Tak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 2011 r. (sygnatura akt: III CSK 191/10).

W sprawie, której ono dotyczy, chodzi o nieruchomość o pow. 441 mkw. położoną w Szczecinie. Wskutek komunalizacji stała się ona w 1990 r. własnością gminy Miasto Szczecin.

Od 1974 r. pozostawała w posiadaniu Mieczysławy T. i Jana S., a potem jego syna Piotra S. Jan S. i Mieczysława T. nabyli w 1975 r. użytkowanie wieczyste innej działki, o pow. 419 mkw., wraz z domem jednorodzinnym i budynkiem mieszkalnym w udziałach po 1/2. Zwracali się do gminy o wyjaśnienie jej stanu prawnego i deklarowali chęć jej nabycia. Bezskutecznie.

Dwa orzeczenia

Na ich wniosek sąd postanowieniem z 12 marca 2009 r.   stwierdził, że nabyli własność tej działki przez zasiedzenie 2 października 2005 r. Kilka dni wcześniej gmina wezwała ich do zapłaty za bezumowne korzystanie z działki za okres od 1 stycznia 1999 r. do 30 kwietnia 2005 r. Ponieważ nie zapłacili, 9 września 2009 r. wystąpiła przeciwko nim o to wynagrodzenie do sądu.

Sąd uwzględnił jej żądanie. Jako podstawę prawną wskazał art. 224 § 2 i art. 225 kodeksu cywilnego, dotyczące rozliczeń między właścicielem, który odzyskał rzecz, a tym, kto korzystał z niej bez uprawnień.

Zwrot rzeczy

Sąd I instancji nie zgodził się z twierdzeniem pozwanych, że stosownie do art. 229 k.c. roszczenie gminy o wynagrodzenie uległo przedawnieniu. Zgodnie z tym przepisem roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi, w tym o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, przedawniają się z upływem roku od dnia zwrotu rzeczy. Rozumowanie sądu było takie: określenie „zwrot rzeczy" oznacza wszelkie formy odzyskania przez właściciela posiadania rzeczy (działki).

Ponieważ właściciel (gmina) go nie odzyskał, termin przedawnienia wskazany w art. 229 k.c. go nie dotyczy. Obowiązuje ogólny dziesięcioletni termin przewidziany w art. 118 k.c.

Wątpliwości sądu II instancji, do którego wpłynęła apelacja pozwanych, dotyczyły tylko przedawnienia. O ich wyjaśnienie zwrócił się do Sądu Najwyższego. Sprowadzały się one do dwu pytań: czy nabycie nieruchomości przez zasiedzenie jest zwrotem rzeczy w rozumieniu art. 229 § 1 k.c.? A w razie pozytywnej odpowiedzi: jak liczyć roczny termin przedawnienia?

SN odmówił odpowiedzi na te pytania. – Ponieważ zasiedzenie oznacza utratę własności przez dotychczasowego właściciela, pytanie, czy zasiedzenie jest zwrotem rzeczy w rozumieniu art. 299 k.c., brzmi niekonwencjonalnie – mówił sędzia Kazimierz Zawada. – Ten przepis nie może tu mieć zastosowania. Nabycie przez zasiedzenie jest nabyciem pierwotnym. Nie może być roszczenia windykacyjnego, a więc również roszczeń uzupełniających.

Zasiedzenie ma doprowadzić do uregulowania stanu prawnego rzeczy, którą właściciel wiele lat się nie interesuje, a włada nią kto inny. – Ma zaprowadzić spokój i ład. Trudno burzyć ten spokój przez dochodzenie roszczeń za okres poprzedzający zasiedzenie – tłumaczył sędzia.

Podstawowe i uzupełniające

W myśl art. 224 § 2 i art. 225 k.c. właściciel może żądać od samoistnego posiadacza w złej wierze m.in. wynagrodzenia za korzystanie z nieruchomości oraz zwrotu pożytków lub ich równowartości. Są to tzw. roszczenia uzupełniające w stosunku do podstawowego roszczenia przysługującego właścicielowi wobec posiadacza samoistnego, czyli osoby nieuprawnionej, niemającej tytułu prawnego do korzystania z jego własności. To podstawowe roszczenie o wydanie mu rzeczy. Nazywa się je windykacyjnym.

Tak wynika z postanowienia Sądu Najwyższego z 15 kwietnia 2011 r. (sygnatura akt: III CSK 191/10).

W sprawie, której ono dotyczy, chodzi o nieruchomość o pow. 441 mkw. położoną w Szczecinie. Wskutek komunalizacji stała się ona w 1990 r. własnością gminy Miasto Szczecin.

Pozostało 92% artykułu
Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Sądy i trybunały
Dr Tomasz Zalasiński: W Trybunale Konstytucyjnym gorzej już nie będzie
Konsumenci
TSUE wydał ważny wyrok dla frankowiczów. To pokłosie sprawy Getin Banku
Nieruchomości
Właściciele starych budynków mogą mieć problem. Wygasają ważne przepisy
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawo rodzinne
Przy rozwodzie z żoną trzeba się też rozstać z częścią krów