Medykowi nie zakażesz wszelkiego dorabiania

[b]Tak wynika z wyroku Sądu Najwyższego z 8 maja 2002 r.(I PKN 221/01). [/b]

W analizowanej przez sąd sprawie Krystyna Z. była zatrudniona w szpitalu na stanowisku ordynatora oddziału psychiatrycznego. W sierpniu 1999 r. spółka z o.o. P.-E., której udziałowcami byli Krystyna Z. i członkowie jej rodziny, założyła niepubliczny specjalistyczny zespół opieki psychiatrycznej. Natomiast Krystyna Z. została jego kierownikiem.

W październiku 1999 r. zespół ten przystąpił do konkursu organizowanego przez regionalną kasę chorych i uzyskał kontrakt na udzielanie porad z zakresu specjalistycznego lecznictwa ambulatoryjnego w 2000 r. Do konkursu przystąpił również szpital.

Natomiast jeszcze przed przystąpieniem do konkursu niepubliczny zakład kierowany przez Krystynę Z. zaproponował niektórym lekarzom zatrudnionym w szpitalu podjęcie w tej placówce pracy po rozpoczęciu przez nią działalności. Kobieta jako kierownik tego zakładu podpisała z pracownikami szpitala przedwstępne umowy o pracę.

[srodtytul]Dbałość o bezpieczeństwo[/srodtytul]

Wówczas dyrektor szpitala, w trosce o jego interesy, polecił przygotować umowy o zakazie wykonywania działalności konkurencyjnej. Przy czym treści tych umów w żaden sposób nie uzgadniał z pracownikami.

Krystyna Z. też podpisała taką umowę 21 grudnia 1999 r. Dyrektor szpitala zapowiedział bowiem, że wobec pracowników, którzy odmówią podpisania umów, mogą być wyciągnięte konsekwencje przewidziane w kodeksie pracy, ze zwolnieniem włącznie.

3 stycznia 2000 r. dyrektor szpitala wręczył Krystynie Z. pismo, w którym polecił jej, aby w związku z ograniczeniem przez kasę chorych ilości zakontraktowanych świadczeń zdrowotnych w zakresie porad psychiatrycznych zaprzestała udzielania porad w przychodni zdrowia psychicznego. Jednocześnie zaznaczył, że decyzja ta nie ma wpływu na postanowienia umowy o pracę.

Natomiast już 10 stycznia 2000 r. kierowany przez pracownicę niepubliczny zakład opieki zdrowotnej zawiadomił regionalną kasę chorych o całkowitej rezygnacji z zawarcia na 2000 r. umowy na udzielanie świadczeń zdrowotnych ze względu na wycofanie się z umów przedwstępnych nieomal wszystkich lekarzy zatrudnionych jednocześnie w szpitalu.

Wtedy pracownica wniosła pozew do sądu rejonowego o przywrócenie jej do pracy na dotychczasowych warunkach w wojewódzkiej poradni zdrowia psychicznego. Stwierdziła, że pismo o odsunięciu jej od pracy w tej poradni nie spełnia warunków ani wypowiedzenia zmieniającego, ani wypowiedzenia definitywnego, wobec czego nie mogło wywołać skutków prawnych.

[srodtytul]Uprzedzenie to nie groźba[/srodtytul]

Ponadto wniosła o uznanie za nieważną umowy o zakazie wykonywania działalności konkurencyjnej, do której podpisania została zmuszona pod groźbą sankcji dyscyplinarnych, bez wcześniejszego negocjowania jej postanowień. Jednak sąd rejonowy nie podzielił jej argumentów i powództwo oddalił.

Niezadowolona z rozstrzygnięcia kobieta wniosła apelację. Rozpatrujący ją sąd okręgowy uznał ją w części za zasadną. Zmienił poprzedni wyrok w ten sposób, że przywrócił Krystynę Z. do pracy w szpitalu na dotychczasowych warunkach pracy i płacy oraz oddalił apelację w pozostałej części. Uznał bowiem, że zmiana zakresu pracy powódki przez odmowę dalszego jej zatrudniania w poradni powinna być dokonana w drodze wypowiedzenia zmieniającego. Dotyczyła ona istotnych warunków pracy pracownika, dlatego wymagała złożenia przez pracodawcę oświadczenia według zasad określonych w art. 42 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=AE89BF528781D2C42167CAF23691862B?id=76037]kodeksu pracy[/link]. Ten jednak nie spełnił przewidzianych prawem wymagań.

Odmiennie natomiast niż sąd rejonowy ocenił żądanie dotyczące stwierdzenia nieważności umowy o zakazie konkurencji. Uznał bowiem, że szpital, składając pracownicy propozycję zawarcia tego rodzaju umowy, ,,działał w ramach obowiązujących przepisów", a Krystyna Z. przyjęła tę propozycję.

[wyimek]Dla przyjęcia groźby jako wady oświadczenia woli musi wystąpić: bezprawność i powaga groźby oraz związek przyczynowy między groźbą a złożonym oświadczeniem woli[/wyimek]

Reguły wykładni oświadczeń woli przewidziane w art. 65 § 1 [link=http://www.rp.pl/aktyprawne/akty/akt.spr;jsessionid=86F27ADE2102E1D67842E76D535F1BD1?id=70928]kodeksu cywilnego[/link], mające odpowiednie zastosowanie do umów o pracę, nakazują w razie wątpliwości przypisać decydujące znaczenie zgodnemu zamiarowi stron i celowi umowy.

Umowa o zakazie działalności konkurencyjnej zawierała wyjaśnienie, co pracodawca rozumie przez działalność konkurencyjną, ale dotyczyła wyłącznie czasu trwania stosunku pracy. [b]Przepisy kodeksu pracy przewidują wyraźnie dopuszczalność zawierania takich umów (art. 101[sup]1[/sup] k.p.), a także uzasadniają wypowiedzenie umowy o pracę zawartej na czas nieokreślony (art. 45 k.p.) zarówno wtedy, gdy pracownik prowadzi działalność konkurencyjną wbrew umowie o zakazie konkurencji, jak i wówczas, gdy strony takiej umowy nie zawarły.[/b]