Gdzie dochodzić odszkodowań za hitlerowskie pacyfikacje

Nie mają też szans na uzyskanie rekompensat od RFN przed sądami niemieckimi. Wszelkie próby dochodzenia sprawiedliwości przez ofiary pacyfikacji i innych akcji wymierzonych przez niemieckiego okupanta w polską ludność cywilną skończyły się fiaskiem.

Po werdykcie [b]Sądu Najwyższego z 29 października 2010r. (sygnatura akt - IV CSK 465/09)[/b] uzyskanie odszkodowania od niemieckiego państwa przed polskim sądem jest na razie niemożliwe. Sądu nie przekonała obszerna opinia prof. Andreasa Fischer-Lescano z Uniwersytetu w Bremie, który twierdzi, że RFN nie ma w tego rodzaju sprawach immunitetu jurysdykcyjnego.

Niemiecki uczony odwołał się m.in. do wyroków sądów włoskich i greckich, które przyznały odszkodowania od RFN za działania hitlerowskich Niemiec na terenie Włoch i Grecji. Sądy te uznały, że immunitet nie przysługuje państwu, które czynem niedozwolonym wyrządziło szkodę na zdrowiu lub życiu osoby na obszarze innego państwa.

W ocenie SN te orzeczenia i popierające je głosy nauki mogą wskazywać „na zaczątki procesu zmierzającego do ukształtowania reguły wykluczającej immunitet państwa we wszelkich sprawach związanych z poważnymi naruszeniami praw człowieka”. [b]SN stwierdził, że wątpliwości co do obowiązywania tej reguły powinien rozstrzygnąć Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości.[/b]

W MTS czeka na rozstrzygnięcie skarga RFN przeciwko Republice Włoskiej. Niemcy zarzuciły w niej naruszenie immunitetu jurysdykcyjnego.

SN podkreślił znaczenie tego immunitetu w utrzymywaniu przez państwa przyjaznych stosunków. Przypomniał też, że o roszczeniach majątkowych wynikłych ze zdarzeń wojennych rozstrzyga się w traktatach międzynarodowych, i wyraził opinię, że ten sposób ich załatwiania jest najodpowiedniejszy.

Nie jest znane stanowisko strony przeciwnej – Republiki Federalnej Niemiec. Inaczej bowiem niż we wspomnianych sprawach włoskich i greckich nie brała ona udziału w sprawie.

[ramka]

[b]Opinia Stefana Hambura, niemieckiego adwokata praktykującego w Berlinie[/b]

Polski sąd zdezerterował i odesłał polskich obywateli po sprawiedliwość do Hagi. To były zbrodnie przeciwko ludzkości. Skoro przed sądami niemieckimi dotknięci nimi nie mają szans, należałoby dopuścić możliwość dochodzenia ich roszczeń przeciwko RFN przed sądami polskimi.

Ze względu na tragedię ludzi, którzy przeżyli represje, wskazane było uznanie, że w takich sprawach immunitet państwu obcemu nie przysługuje.