Czy prezes odpowiada materialnie

Szef zarządu spółki, który wypłaca samemu sobie nienależne świadczenie, naraża pracodawcę na szkodę. Może więc zostać zobowiązany do jej naprawienia, jeśli nie udowodni, że nie ponosi winy za swoje działanie

Aktualizacja: 01.02.2011 03:52 Publikacja: 01.02.2011 02:00

Czy prezes odpowiada materialnie

Foto: www.sxc.hu

[b]Taki pogląd wyraził Sąd Najwyższy w wyroku z 27 kwietnia 2010 r. (II PK 315/09). [/b]

Uznał, że etatowy prezes uwolni się od tej odpowiedzialności tylko wtedy, gdy wykaże, że podejmując tę decyzję działał zgodnie z prawem i zachował należytą staranność wyłączającą jego winę.

[srodtytul]Trzy warunki[/srodtytul]

Pracownik, który wskutek niewykonania lub nienależytego wykonania obowiązków pracowniczych ze swojej winy wyrządza pracodawcy szkodę, ponosi odpowiedzialność materialną w granicach rzeczywistej straty poniesionej przez szefa i tylko za normalne następstwa działania lub zaniechania, z którego ta szkoda wynikła (art. 114 – 115 [link=http://akty-prawne.rp.pl/Dokumenty/Ustawy/1995_99/DU1998Nr%2021poz%20%2094.asp]kodeksu pracy[/link]).

Jeśli prezes zarządu spółki jest przy okazji zatrudniony na podstawie umowy o pracę, te zasady obowiązują również jego. Ale muszą zaistnieć trzy czynniki: wina, szkoda i związek przyczynowy między tymi dwiema.

[srodtytul]Ubytek w majątku firmy[/srodtytul]

Normalnym następstwem wypłacenia samemu sobie wynagrodzenia, dajmy na to w zawyżonej wysokości, jest ubytek w majątku firmy. Spółka ponosi wtedy szkodę. Oceniając winę osoby zarządzającej firmą, nie można nie mieć na uwadze jej szczególnej pozycji.

Jeśli szef zleca podległej pracownicy niezgodne z prawem czynności czy też doprowadza do zapisów regulaminu wynagradzania niezgodnych z powszechnie obowiązującymi regulacjami, nie będzie mógł zasłonić się niewiedzą albo tym, że sam nie podjął czynności zmierzających do nieuprawnionego uszczuplenia majątku spółki.

W efekcie należy uznać, że działanie polegające na samowolnym wypłaceniu sobie gratyfikacji finansowej powoduje powstanie szkody po stronie pracodawcy, która podlega naprawieniu. Zobowiązany do jej naprawienia musiałby wykazać, że jego działanie nie było zawinione albo że było zgodne z prawem.

SN stwierdził również, że w takiej sytuacji prezes nie będzie mógł powoływać się na to, że świadczenie wypłacane przez pracodawcę posługującego się wyspecjalizowanymi służbami jest spełniane zasadnie i zgodnie z prawem. Skoro to sam przełożony decyduje o wypłaceniu pieniędzy sobie, musi, a przynajmniej powinien wiedzieć, że mu się one nie należą.

[srodtytul]Poszło o jubileuszówkę[/srodtytul]

To, czy dana osoba działała umyślnie czy też wykazała się niedbalstwem, będzie miało w konkretnych okolicznościach sprawy znaczenie dla określenia zakresu, w jakim będzie ona zobowiązana do naprawienia szkody. W pierwszym przypadku szkoda będzie musiała zostać naprawiona w całości. A w drugim zostanie ograniczona do kwoty trzymiesięcznego wynagrodzenia przysługującego pracownikowi w dniu wyrządzenia tej szkody.

Takie poglądy SN sformułował, rozpatrując sprawę, w której prezes zarządu spółki wypłacił sobie nagrodę jubileuszową. Co do zasady regulamin wynagradzania obowiązujący w spółce pozwalał na przyznanie takiej nagrody wszystkim pracownikom.

Jednak był on w tym punkcie sprzeczny z przepisami kodeksu pracy, a konkretnie z art. 77[sup]2[/sup] § 5 w zw. z art. 241[sup]26[/sup]. Według tej ostatniej regulacji regulamin wynagradzania nie może określać warunków wynagradzania pracowników zarządzających w imieniu pracodawcy zakładem pracy oraz osób zarządzających zakładem pracy na innej podstawie niż stosunek pracy.

Skoro to zarządzający firmą powinien zadbać o właściwe brzmienie regulaminu a także o zachowanie odpowiedniej procedury przy decydowaniu o ewentualnej nagrodzie, to – w ocenie SN – jak najbardziej można mu przypisać winę za wyrządzenie spółce ewidentnej szkody polegającej na niezasadnym wypłaceniu samemu sobie jakichkolwiek kwot.

[i]Autor jest asystentem sędziego w Izbie Pracy, Ubezpieczeń Społecznych i Spraw Publicznych Sądu Najwyższego[/i]

Prawo karne
Mateusz Morawiecki straci immunitet? Jest wniosek prokuratury
Administracja rządowa
Losy budżetu w rękach prezydenta. Co z wynagrodzeniami dla urzędników i nauczycieli?
Prawo drogowe
Przekroczenie prędkości zaboli nie tylko w mieście. Projekt wreszcie gotowy
Praca, Emerytury i renty
Waloryzacja emerytur 2025. Jedna grupa seniorów dostanie wyższe przelewy już w lutym
Materiał Promocyjny
Kluczowe funkcje Małej Księgowości, dla których warto ją wybrać
Praca, Emerytury i renty
Nowe wnioski o 800 plus w 2025 r. Zbliża się ważny termin dla rodziców
Materiał Promocyjny
Najlepszy program księgowy dla biura rachunkowego