Jakie zmiany w prawie są konieczne

Zmiany legislacyjne będą podporządkowane przede wszystkim cięciom budżetowym. Zaciskanie pasa nie ominie raczej żadnej grupy zawodowej ani zwykłych obywateli. Dbanie o publiczne finanse wytyczy główny kierunek prac legislacyjnych w 2012 r.

Szybko cięcia budżetowe odczuje wymiar sprawiedliwości. W nim plany reform są najbardziej zaawansowane. Minister Jarosław Gowin planuje zlikwidować najmniejsze sądy rejonowe po to, by móc racjonalnie gospodarować sędziami i obniżyć koszty wymiaru sprawiedliwości. To samo pewnie czeka najmniejsze prokuratury. Faktem stanie się też zamrożenie sędziowskich i prokuratorskich wynagrodzeń.

Obok oszczędności planowane są ambitne zmiany w procedurze karnej, które skrócą czas prowadzenia rozpraw.

Rząd już w styczniu ma się zająć potężną nowelizacją tej procedury przygotowaną przez Komisję Kodyfikacyjną.

Poważne zmiany czekają sądy cywilne: w maju wchodzi w życie duża nowelizacja kodeksu postępowania cywilnego, z likwidacją postępowania gospodarczego. Jego rygoryzm ma zastąpić aktywność sędziego podczas procesu i rozprawy. Od sędziów więc zależy powodzenie tej reformy.

Drugi nurt zmian to informatyzacja sądownictwa cywilnego: internetowa rejestracja spółek z o.o. i internetowe wydawanie odpisów z KRS, wreszcie nagrywanie rozpraw. Ich wdrożenie to chyba najważniejsze zadanie tego roku.

Łatwiejsza budowa

W 2012 r. może dojść do reformy prawa budowlanego. Resort budownictwa już pracuje nad założeniami nowego kodeksu budowlanego. Mówią, że większość inwestycji będzie można rozpocząć po 30 dniach od złożenia wniosku z projektem w starostwie.

Poważnie zreformowane może zostać także prawo spółdzielcze. Obowiązujące teraz przepisy są zlepkiem wielu nowelizacji i trudno je stosować w praktyce. Projekt zmian, które uporządkowałyby sytuację spółdzielni, już na początku roku może trafić na posiedzenie rządu.

Prawa pacjenta

Palącym problemem, którym musi się zająć rząd, jest służba zdrowia. Jak najszybciej muszą zostać ustalone proste zasady potwierdzania prawa pacjenta do opieki medycznej, które zdejmą ten obowiązek z lekarzy. Inaczej naszej służbie zdrowia grozi paraliż. Tym bardziej że od początku 2012 r. pracodawcy nie mają już obowiązku wystawiania RMUA pracownikom.

Po zamieszaniu z ustawą refundacyjną pod koniec roku ważne wydaje się stworzenie klarownych zasad refundowania leków.

W dziedzinie ubezpieczeń społecznych najważniejsze wyzwania przyniesie reforma KRUS. Od 2013 r. kilkaset tysięcy rolników zacznie płacić składki na ubezpieczenie zdrowotne od rzeczywistych przychodów. Kształt nowego systemu budzi jednak wiele kontrowersji w koalicji rządzącej. Potrzebne jest także dokończenie reformy emerytalnej, nowy system wypłaty emerytur kapitałowych dla wszystkich urodzonych po 31 grudnia 1968 r. musi bowiem ruszyć od 2014 r. Wtedy wiek emerytalny 60 lat osiągnie ok. 25 tys. kobiet, a 12 tys. mężczyzn ukończy 65 lat. Ich świadczenia będą obliczane wyłącznie na podstawie składek zebranych na ich kontach w ZUS i OFE.

Prostsze podatki

Również prawo podatkowe pozostawia wiele do życzenia.

– Potrzebne są zasady korygowania przychodów: regulacje prawne w tym zakresie nie uległy zmianie, ale zmieniła się praktyka organów podatkowych, które dzisiaj wskazują na konieczność korekty roku uzyskania pierwotnego przychodu bez względu na jej przyczynę – wskazuje mec. Hubert Cichoń, menedżer w firmie podatkowej Deloitte. – Doprecyzowania wymaga też definicja zorganizowanej części przedsiębiorstwa, ponieważ cały czas wywołuje kontrowersje – dodaje.

Według Marka Kolibskiego, wspólnika w KNDP, poprawy wymagają przepisy dotyczące interpretacji ogólnych ze względu na liczne błędy, m.in. brak sukcesji prawnopodatkowej.

Samorządy, odpady

W obszarze administracji lokalnej należy jak najszybciej wyeliminować swobodę decyzyjną urzędników. W pierwszej kolejności powinna ona zniknąć z przepisów o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym. Tak zwane uznanie administracyjne jest bowiem główną przyczyną korupcji. W walce z nią nie pomoże zmuszanie urzędników do składania coraz bardziej szczegółowych oświadczeń majątkowych.

Od początku 2012 r. startuje szumnie zapowiadana śmieciowa rewolucja. Władztwo nad odpadami przejmą samorządy.

– Zanim odczują ją mieszkańcy, gminy będą musiały wykonać ogromną pracę – przyznaje Magda Sikorska, rzeczniczka Ministerstwa Środowiska. – Muszą podjąć odpowiednie uchwały i rozpisać przetargi na wybór firm zajmujących się gospodarką odpadami.

Na gruntowną zmianę czeka także ustawa o odpadach, bo za brak postępów we właściwym zagospodarowywaniu odpadów Polsce grożą kary idące w setki tysięcy euro dziennie.

masz pytanie, wyślij e-mail do autora m.domagalski@rp.pl

Powiedzieli  dla „Rzeczpospolitej"

Andrzej Michałowski - były wiceprezes NRA

W 2012 r. trzeba naprawić coś, co może wysadzić w powietrze rozpoznawanie spraw cywilnych w sądach. Zanim na dobre rozwinie się nagrywanie rozpraw, trzeba zlikwidować wyjątkowość przetwarzania nagrania na tekst pisany i wprowadzić tę transkrypcję jako zasadę. Nowemu zakazowi składania pism sądowych bez zezwolenia sądu cywilnego nie wróżę powodzenia. Zapewne szybko będzie musiał być uchylony. W prawie cywilnym (materialnym) czekamy, aż dojrzeje idea nowego kodeksu, nie należy łatać po raz kolejny obecnego. Najwyższy też czas zmodyfikować zasady ustalania stawek adwokackich za sprawy prowadzone z urzędu i wynagrodzenia te powiązać z nakładem pracy i jej jakością.

Michał Stolarek - kancelaria Stolarek & Grabalski