Fundacje Lanckorońskich z siedzibą w Szwajcarii i w Liechtensteinie, zaskarżyły do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Warszawie decyzje odmawiające im takiego uprawnienia.

Zapowiada się precedensowa sprawa. Spór będzie o to, czy rekompensata może przysługiwać spadkobiercom byłych właścicieli będącym osobami prawnymi. A konkretnie, czy Fundacje (działające wyłącznie na rzecz kultury i nauki polskiej) mogły odziedziczyć prawo do rekompensaty za nieruchomości na dawnych terenach RP, zapisane im w testamencie przez Adelajdę i Karolinę Lanckorońskie. Zasłużona dla Polski i Polonii, odznaczona Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski prof. Karolina Lanckorońska zmarła w 2002 r. w Rzymie, mając obywatelstwo polskie.

W 2009 r. wojewoda śląski odmówił Fundacjom potwierdzenia prawa do rekompensaty. Przed miesiącem minister Skarbu Państwa utrzymał tę decyzję w mocy. Ustawodawca jednoznacznie określił osoby fizyczne jako wyłączny krąg spadkobierców mogących ubiegać się o rekompensatę – stwierdził. Z ustawy zabużańskiej wynika, że spadkobiercy powinni legitymować się obywatelstwem polskim. Fundacje nie spełniają tego wymogu. Prawa osobiste, jakim jest m.in. obywatelstwo, nie mogą być przydane osobom prawnym. A brak posiadania obywatelstwa polskiego uniemożliwia potwierdzenie prawa do rekompensaty. Fundacje nie mają też siedzib w Polsce. Jako osoby prawne nie należą do kręgu spadkobierców ustawowych po Karolinie i Adelajdzie Lanckorońskich.

Fundacje zaskarżyły decyzję do sądu. Ich pełnomocnik, adw. Józef Forystek dowodzi, że ustawa zabużańska, która przewiduje, że prawo do rekompensaty przysługuje spadkobiercom właściciela pozostawionych nieruchomości, nigdzie nie wyłącza od dziedziczenia osób prawnych, w tym fundacji rodzinnych. Z jej przepisów nie wynika, żeby spadkobiercami właściciela uprawnionego do otrzymania rekompensaty mogły być tylko osoby fizyczne. Wyłączenie z tego kręgu osób prawnych legitymujących się prawomocnym postanowieniem spadkowym jest sprzeczne z konstytucją. Nie mogą też one być dyskryminowane ze względu na siedzibę. Całkowicie dowolne jest stanowisko, że prawo do rekompensaty przysługuje tylko spadkobiercom ustawowym.

Terminu rozprawy jeszcze nie wyznaczono.