Reklama

„Rzeczpospolita” wyjaśnia: Na czym polega dożywocie?

Nabycie przez Karola Nawrockiego kawalerki od starszego sąsiada, którego od kilkunastu lat miał wspierać, co obecnie rozgrzewa kampanię wyborczą, przypomina raczej "kupno mieszkania z lokatorem" (za 120 tys. zł), niż formalne dożywocie.

Publikacja: 06.05.2025 13:59

„Rzeczpospolita” wyjaśnia: Na czym polega dożywocie?

Foto: Adobe Stock

Z tego tekstu dowiesz się:

-
- Jakie obowiązki wiążą się z umową dożywocia
- Jakie są zalety umowa dożywocia w stosunku do testamentu czy darowizny
- Kiedy sąd może rozwiązać umowę o dożywocie

Umowa dożywocia polega na tym, że właściciel nieruchomości (dożywotnik) przekazuje prawa do nieruchomości innej osobie w zamian za sprawowanie nad nim opieki do końca jego życia (art. 908–916 Kodeksu cywilnego).

Czytaj więcej

Oświadczenie majątkowe Karola Nawrockiego. Sztab kandydata publikuje dokument

Jakie obowiązki wiążą się z umową dożywocia

Jeżeli umowa dożywocia (obowiązkowo notarialna) nie stanowi inaczej, nabywca nieruchomości ma przyjąć (traktować) zbywcę nieruchomości jako domownika, dostarczać mu wyżywienia, ubrania, mieszkania, światła i opału, odpowiednią pomoc i pielęgnowanie w chorobie oraz sprawić mu własnym kosztem pogrzeb. Jeżeli w umowie o dożywocie nabywca nieruchomości zobowiązał się obciążyć ją na rzecz zbywcy użytkowaniem, którego wykonywanie jest ograniczone do części nieruchomości, służebnością mieszkania albo spełniać powtarzające się świadczenia w pieniądzach, należą one do zakresu prawa dożywocia. Zdarza się jednak, że umowa tylko ogólnie wymienia te obowiązki — i wtedy zastosowanie mają wskazane przepisy Kodeksu cywilnego, naturalnie z uwzględnieniem zasad współżycia społecznego.

Czytaj więcej

Karol Nawrocki z niejawnym majątkiem. Zdanie zmienił pod naciskiem opinii publicznej
Reklama
Reklama

Najczęściej umowy takie zawiera dożywotnik z osobą bliską, ale nawet wtedy rodzić to może czasem spory — a tym bardziej, gdy jest to osoba obca, gdyż owi bliscy nie są zupełnie zwolnieni z obowiązków wobec swego krewnego. Tymczasem uszczuplenie majątku przez dożywotnika o przekazaną nieruchomość zmniejsza jego majątek i może ograniczać lub wręcz pozbawiać jego najbliższych spadku, a nawet zachowku, co bywa przyczyną podważania umowy dożywocia.

Umowa dożywocia, testament, darowizna

Adwokat Anisa Gnacikowska wskazuje, że umowa dożywocia mimo tego ma niewątpliwe zalety w stosunku do testamentu czy darowizny, pełniących w praktyce nieraz podobną rolę co dożywocie. Testament wywołuje bowiem skutek dopiero z chwilą śmierci testatora i może być w każdej chwili za jego życia przez niego odwołany; z kolei darowiznę może, przy rażącej niewdzięczności obdarowanego, unieważnić sąd.

Czytaj więcej

Sąd Najwyższy zdecydował w sprawie dożywocia. Czy może ono zmniejszyć spadek?

Kodeks cywilny przewidział jednak możliwe kłopoty ze stosowaniem dożywocia. Jeżeli zobowiązany z tytułu umowy o dożywocie zbył otrzymaną nieruchomość, dożywotnik może żądać zamiany prawa dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tego prawa. A jeżeli z jakichkolwiek powodów wytworzą się między dożywotnikiem a zobowiązanym do opieki takie stosunki, że nie można wymagać od stron, żeby pozostawały nadal w bezpośredniej ze sobą styczności, sąd - na żądanie jednej z nich - zamienia wszystkie lub niektóre uprawnienia objęte prawem dożywocia na dożywotnią rentę odpowiadającą wartości tych uprawnień. W wypadkach wyjątkowych sąd może – na żądanie zobowiązanego lub dożywotnika - rozwiązać umowę o dożywocie. Z kolei osoba alimentowana przez dożywotnika - czy to krewny, czy małżonek – może żądać uznania umowy o dożywocie za bezskuteczną w stosunku do niej, jeżeli wskutek tej umowy dożywotnik stał się niewypłacalny. Uprawnienie to przysługuje bez względu na to, czy dożywotnik działał ze świadomością pokrzywdzenia uprawnionych.

Prawo w Polsce
Karol Nawrocki zawetował kolejną ustawę. „Kojce wielkości miejskich kawalerek”
Nieruchomości
Zapadł wyrok, który otwiera drogę do odszkodowań za stare słupy
Sądy i trybunały
Majątki sędziów nie będą już jawne? TK o sędziowskich oświadczeniach
Praca, Emerytury i renty
Aż cztery zmiany w grudniu 2025. Nowy harmonogram wypłat 800 plus
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Nieruchomości
Wspólnoty i spółdzielnie będą mogły zakazać Airbnb? Jest projekt ustawy
Materiał Promocyjny
Nowa era budownictwa: roboty w służbie ludzi i środowiska
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama