Reklama

TK: Trzeba poprawić procedury w sprawie ochrony zabytków

Przepisy o ochronie zabytków w zakresie, w jakim ograniczają prawo własności nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia jej jako zabytku w gminnej ewidencji bez gwarancji ochrony dla właściciela, naruszają konstytucję.

Publikacja: 12.05.2023 03:00

TK: Trzeba poprawić procedury w sprawie ochrony zabytków

Foto: Adobe Stock

W czwartek Trybunał Konstytucyjny (TK) wydał ważny wyrok dla właścicieli wiekowych nieruchomości. Za niekonstytucyjny uznał bowiem art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami, który dotyczy procedury włączenia nieruchomości do gminnej ewidencji.

Trybunał zajął się problemem z inicjatywy Naczelnego Sądu Administracyjnego, który powziął poważne wątpliwości, czy art. 22 ust. 5 pkt 3 ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami nie narusza standardów konstytucyjnych. Konkretnie chodziło o brak norm materialnych i formalnych, które umożliwiłyby skuteczny sprzeciw wobec ingerencji w prawo własności. Sąd zwracał bowiem uwagę na brak po stronie właściciela nieruchomości prawa do uczestniczenia w czynnościach podejmowanych przez samorząd oraz konserwatora zabytków. A także brak jakichkolwiek czynności wyjaśniających z kodeksu postępowania administracyjnego, czy zabytek włączony do gminnej ewidencji zabytków rzeczywiście nim jest w świetle stosownych przepisów.

Czytaj więcej

Ochrona zabytków należy do gmin

Niemniej NSA nie kwestionował konstytucyjności samej regulacji, a jedynie procedurę, która w jego przekonaniu jest niepełna, gdyż osłabia możliwość ochrony własności.

Ta argumentacja przekonała TK. Doszedł bowiem do przekonania, że sporna regulacja w zakresie, w jakim ogranicza prawo własności nieruchomości przez dopuszczenie ujęcia jej jako zabytku w gminnej ewidencji, bez zapewnienia właścicielowi gwarancji ochrony prawnej przed dokonaniem takiego ograniczenia, jest niezgodna z art. 64 ust. 1 i 2 w związku z art. 31 ust. 3 konstytucji.

Reklama
Reklama

Trybunał zauważył, że ograniczenia praw ekonomicznych muszą spełniać test proporcjonalności. Nie miał też wątpliwości, że włączenie nieruchomości do gminnej ewidencji zabytków powoduje istotne ograniczenia w szczególności w zakresie korzystania z prawa własności.

W ocenie TK analiza spornego przepisu prowadzi do wniosku, że jego efekty nie pozostają w dopuszczalnej proporcji do ciężarów nakładanych na właścicieli. Tymczasem regulacja w tym zakresie powinna być bardzo precyzyjna, zaś zastosowane kryteria – przejrzyste.

Sygnatura akt: P 12/18

Prawo w Polsce
Prezydent Karol Nawrocki przygotował własną ustawę łańcuchową. Co zawiera?
Nieruchomości
Zapadł wyrok, który otwiera drogę do odszkodowań za stare słupy
Zawody prawnicze
Adwokaci i radcy wykluczeni z walnych w spółdzielniach. Prezes NRA interweniuje
Praca, Emerytury i renty
Aż cztery zmiany w grudniu 2025. Nowy harmonogram wypłat 800 plus
Materiał Promocyjny
Startupy poszukiwane — dołącz do Platform startowych w Polsce Wschodniej i zyskaj nowe możliwości!
Sądy i trybunały
Sąd Najwyższy obalił zasadę prawną i uderzył w europejskie trybunały
Materiał Promocyjny
Jak rozwiązać problem rosnącej góry ubrań
Reklama
Reklama
REKLAMA: automatycznie wyświetlimy artykuł za 15 sekund.
Reklama
Reklama