Do Rzecznika Praw Obywatelskich, docierają informacje, że część notariuszy oraz sądów stoi na stanowisku, zgodnie z którym w obowiązującym stanie prawnym przekształcenie spółdzielczych lokatorskich praw do lokali mieszkalnych wybudowanych przez spółdzielnie mieszkaniowe z udziałem środków pochodzących z kredytu udzielonego przez Bank Gospodarstwa Krajowego lub w ramach realizacji rządowych programów popierania budownictwa mieszkaniowego jest niedopuszczalne. Ma być to konsekwencja niespójnych regulacji prawnych.
Przykład jednej z takich sytuacji RPO opisał w ostatnim wystąpieniu do Ministra Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej, Sławomira Nowaka. Otóż notariusz z kancelarii w C., odmówił sporządzenia aktów notarialnych ustanowienia odrębnej własności i przeniesienia własności lokali mieszkalnych znajdujących się w zasobach spółdzielni mieszkaniowej, wybudowanych właśnie ze środków Krajowego Funduszu Mieszkaniowego. Rejent uznał, bowiem, iż w świetle obowiązujących przepisów, które są całkowicie niespójne, nie ma obecnie możliwości ustanowienia odrębnej własności lokali i ich przewłaszczenia w budynkach wybudowanych ze środków KFM.
Chodzi o to, że problematyka budynków wybudowanych ze środków KFM jest uregulowana w trzech ustawach, a mianowicie: w ustawie o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego, nowelizacji tej ustawy oraz ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, a także w nowelizacji ustawy o poręczeniach i gwarancjach udzielanych przez Skarb Pastwa, niektóre osoby prawne. Z przepisów zawartych w tych aktach prawnych wynika, że jakikolwiek lokal wybudowany przy wykorzystaniu środków KFM, których dysponentem był Bank Gospodarstwa Krajowego, nie może być wyodrębniony na własność, bowiem do każdego takiego lokalu musiało być ustanawiane wyłącznie spółdzielcze lokatorskie prawo do lokalu, natomiast nie mogły one być przedmiotem odrębnej własności lub spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu.
Takie stanowisko potwierdził Sąd Okręgowy w C., który oddalił zażalenie spółdzielni na odmowę dokonania czynności notarialnej. Sąd stwierdził, bowiem, iż zróżnicowanie podmiotów korzystających z możliwości wyodrębnienia lokali na własność w zależności od środków przeznaczonych na ich wybudowanie było celowym zabiegiem ustawodawcy.
Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich opisana sytuacja wprowadza stan niepewności co do zakresu uprawnień przyznanych określonej grupie obywateli, którzy liczyli na otwarcie im drogi do wykupienia na własność zajmowanych spółdzielczych lokali mieszkalnych. - Konieczne jest doprecyzowanie obowiązujących przepisów, aby wyeliminować pojawiające się wątpliwości – uważa Rzecznik.
