Górnicy wywalczyli prawo do tych świadczeń bez żadnych ograniczeń

Nowelizacja ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych z 27 lipca 2005 r., którą górnicy wywalczyli sobie w Sejmie, pozwala im przejść na wcześniejszą emeryturę bez względu na wiek.

W myśl tych przepisów wcześniejszą emeryturę otrzymają nawet 50-latkowie. Muszą jednak mieć za sobą co najmniej 25 lat (mężczyźni) lub 20 lat (kobiety) pracy górniczej i równorzędnej, w tym 15 lat pracy wymienionej w art. 50c ust. 1, m.in. pracy pod ziemią.

Z nowelizacji skorzystają tym bardziej 55-letni górnicy, z co najmniej 20 latami (dla kobiet) lub 25 latami (dla mężczyzn) pracy górniczej lub równorzędnej, z czego minimum 10 lat pracy wymienionej w art. 50c ust. 1, a więc m.in. pod ziemią.

Bez względu na wiek na wcześniejszą górniczą emeryturę przejdą wszyscy ci, którzy pracowali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy co najmniej 25 lat.

Do emerytury górniczej uprawnia praca górnicza lub równorzędna z pracą górniczą, której nowy, okrojony wykaz zawiera znowelizowana w 2005 r. ustawa emerytalna. Nowe przepisy można znaleźć w rozdz. 3a i zawartych w nim art. 50a – 50e.

Za pracę górniczą nie uważa się już zatrudnienia pracowników urzędów górniczych wykonujących czynności inspekcyjno-techniczne w kopalniach, przedsiębiorstwach i innych podmiotach określonych w art. 36 ust. 1 pkt 10 ani pracowników przedsiębiorstw i innych podmiotów miernictwa górniczego i geologicznego czy lekarzy i felczerów w górniczej służbie zdrowia. Nie zalicza się do górniczej także pracy inżynierów.

Od 1 stycznia 2007 r. otrzymanie emerytury górniczej na nowych zasadach przez górników urodzonych po 31 grudnia 1948 r. nie jest ograniczone czasowo. Po 1 stycznia 2009 r. nawet górnicy zapisani do otwartych funduszy emerytalnych otrzymają emeryturę obliczoną na starych zasadach, czyli na podstawie okresów składkowych i nieskładkowych, z uwzględnieniem preferencyjnych przeliczników za pracę pod ziemią i z uwzględnieniem kwoty bazowej z dnia złożenia wniosku o emeryturę.

Uwaga!

Do końca 2008 r. górnicy zachowują prawo do wliczania do stażu pracy górniczej okresu zwolnienia chorobowego, jak i np. służby wojskowej.

Zgodnie z nowym art. 50a ustawy emerytalnej górnicza emerytura przysługuje pracownikowi, który spełnia łącznie następujące warunki:

Osiągnął 55 lat i ma okres pracy górniczej wynoszący (łącznie z okresami pracy równorzędnej) co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 10 lat pracy górniczej;

Osiągnął wiek 50 lat i ma okres pracy górniczej wynoszący (łącznie z okresami pracy równorzędnej) co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn, w tym co najmniej 15 lat pracy górniczej.

Okresy pracy górniczej wykonywanej za granicą traktuje się na równi z okresami takiej pracy wykonywanej w kraju, jeżeli spełnione są warunki określone w ustawie wymagane do uwzględnienia tych okresów pracy przy ustalaniu prawa do świadczeń.

Prawo do tej wcześniejszej emerytury przysługuje wszystkim górnikom, bez względu na wiek i zajmowane stanowisko, nie tylko – jak dotychczas – urodzonym przed 1 stycznia 1949 r., jeżeli przez co najmniej 25 lat pracowali pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy.

Do okresów pracy górniczej zalicza się także okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostało wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne i były bezpośrednio poprzedzone pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy, przypadające w czasie trwania stosunku pracy.

Okresy te są okresami nieskładkowymi w rozumieniu ustawy emerytalnej (art. 50b tej ustawy).

W wyniku uchylenia art. 48 i 49 ustawy emerytalnej do nowo ustalanych okresów pracy górniczej nie będą już wliczane przypadające w czasie trwania stosunku pracy okresy niezdolności do pracy z tytułu wypadku przy pracy, wypadku w drodze do pracy lub z pracy albo z tytułu choroby zawodowej, za które wypłacone zostały wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy albo świadczenie rehabilitacyjne, oraz inne niż ww. okresy niezdolności do pracy z powodu choroby lub odosobnienia w związku z chorobą zakaźną, za które zostało wypłacone wynagrodzenie lub zasiłek chorobowy w wymiarze do 35 dni w roku kalendarzowym. Dotychczasowe przepisy dawały taką możliwość, jeżeli te okresy były poprzedzone bezpośrednio pracą górniczą wykonywaną pod ziemią stale i w pełnym wymiarze.

Górnik urodzony przed 1 stycznia 1949 r., który ma co najmniej 5 lat pracy pod ziemią i nie spełnia warunków do uzyskania wcześniejszej emerytury górniczej bez względu na wiek, może starać się o obniżenie powszechnego wieku emerytalnego – pod warunkiem że ma wypracowany okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przepisy art. 39 ustawy emerytalnej przewidują możliwość obniżenia o sześć miesięcy za każdy pełny rok pracy górniczej wymienionej art. 50c ust. 1 ustawy emerytalnej.

Tak jak dotychczas przy ustalaniu okresu 5 lat pracy górniczej mającego wpływ na skrócenie wieku emerytalnego nie uwzględnia się: urlopu górniczego w wymiarze do 5 lat, okresu świadczenia górniczego do 3 lat przewidzianych w odrębnych przepisach, pobierania wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy, pobierania po 14 listopada 1991 r. zasiłku chorobowego, macierzyńskiego lub zasiłku opiekuńczego.

Wiek emerytalny ustalony przy zastosowaniu powyższych przepisów obniża się nie więcej niż o 15 lat, tj. maksymalnie do 45 lat dla kobiety i 50 lat dla mężczyzny.

Osoba ubiegająca się o emeryturę w wieku obniżonym z tytułu wykonywania pracy górniczej powinna udowodnić okres składkowy i nieskładkowy wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn.

Przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury uwzględnia się okresy pracy górniczej i pracy równorzędnej z pracą górniczą, będące okresami składkowymi w rozumieniu ustawy, z tym że okresy pracy górniczej i równorzędnej uwzględnia się wtedy, kiedy wykonywana była co najmniej w połowie wymiaru czasu pracy (art. 50b ustawy emerytalnej).

Do ogólnego stażu pracy koniecznego do uzyskania wcześniejszej emerytury górniczej w wymiarze pojedynczym (rok za rok) wlicza się okresy zatrudnienia inne niż praca górnicza lub równorzędna, a także okresy ubezpieczenia z tytułu innej niż górnicza pracy zarobkowej. Brane są również pod uwagę okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego lub pracy w tym gospodarstwie.

Zgodnie z art. 50d ust. 1 przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury w półtorakrotnym wymiarze zalicza się okresy pracy w kopalniach, kopalniach siarki, kopalniach węgla brunatnego na obszarze państwa polskiego:

W przodkach bezpośrednio przy urabianiu i ładowaniu urobku oraz przy innych pracach przodkowych, przy montażu, likwidacji i transporcie obudów, maszyn urabiających, ładujących i transportujących w przodkach oraz przy głębieniu szybów i robotach szybowych;

W drużynach ratowniczych.Wymienione okresy pracy zalicza się w wymiarze półtorakrotnym również tym pracownikom dozoru ruchu i kierownictwa ruchu kopalń, którzy pracują co najmniej połowę dniówek roboczych w miesiącu pod ziemią.

Przez skreślenie art. 38 ustawy emerytalnej przy ustalaniu prawa do emerytury górniczej nie są już uwzględniane tzw. okresy zaliczalne do pracy górniczej.

Są to m.in.

Przypadające przed 15 listopada 1991 r. okresy pobierania renty chorobowej w czasie zatrudnienia;

Okresy czasowego pozostawania bez pracy z powodu niemożności jej otrzymania lub niemożności podjęcia szkolenia zawodowego, w tym pobierania zasiłków dla bezrobotnych, zasiłków z funduszu aktywizacji zawodowej, zasiłków szkoleniowych z Funduszu Pracy,

Przypadające przed 15 listopada 1991 r. okresy pobierania zasiłków (chorobowego i opiekuńczego lub świadczenia rehabilitacyjnego po ustaniu zatrudnienia), pod warunkiem że praca była wykonywana przynajmniej na połowie etatu obowiązującego w danym zawodzie,