„Tratwa z pomarańczami”: Maciej Hen o antysemityzmie, Marcu '68 i Palestynie

Zapytałem również, czy obecna sytuacja na Bliskim Wschodzie i polityka Izraela wobec Palestyny jakoś korespondują pisarzowi z tamtymi wydarzeniami. Maciej Hen w odpowiedzi podkreśla podobieństwa, ale też jednak wyraźne różnice. – Tamta wojna [wojna sześciodniowa] była wojną obronną, mimo że była uderzeniem wyprzedzającym. Ponadto była wojną pomiędzy armiami. A dziś nie wiadomo, z kim siły zbrojne Izraela walczą, ale wygląda na to, że z cywilami. To jest koszmarne i trudno tego bronić. Mam wielu przyjaciół, którzy twierdzą, że to wszystko nieprawda, że to propaganda Hamasu i Al-Jazeery, której uległy media światowe. No, ale, ja się pytam, czy to znaczy, że na propagandę Al-Jazeery nabierają się przywódcy światowi, tacy jak Emmanuel Macron, Keir Starmer czy Radosław Sikorski? To mało prawdopodobne – podsumowuje pisarz.

Drążąc ten temat, spytałem jeszcze, czy tak jak w latach 60. polscy Żydzi byli z automatu przedstawiani jako zwolennicy wojny obronnej Izraela, tak teraz również bywa, że Maciejowi Henowi ktoś każe się tłumaczyć z polityki Beniamina Netanjahu? – Nawet nie miałem szansy się tłumaczyć. Po prostu byłem oskarżany jako agresor. Bo skoro tamci są agresorami, to ja też jestem agresorem! Dlatego trzeba rozróżniać między obecną władzą Izraela, a Izraelem w ogóle. To tak samo, jakbyśmy obciążali wszystkich Węgrów odpowiedzialnością za Viktora Orbána czy wszystkich Słowaków odpowiedzialnością za Roberta Ficę. Zresztą w Polsce też nie jest taka czysta sytuacja. Nawet w Rosji putinowskiej są sprawiedliwi, tak jak w Sodomie. I trzeba o tym pamiętać – podkreśla.

Życie w PRL-u w inteligenckiej rodzinie żydowskiej

Ale to nie tylko książka polityczno-historyczna. To przede wszystkim zapiski z lat dziecięcych i z okresu dojrzewania. Z dużą dozą odwagi Maciej Hen opisuje w „Tratwie z pomarańczami” czas swojej „burzy i naporu”, budzącą się seksualność, zainteresowanie dziewczętami, ale też typowe dla tamtych czasów chłopięce rozrywki i zabawy. Opowiada, jak żyło się w PRL-u małemu chłopczykowi z inteligenckiego domu, gdzie tata znał ludzi występujących w telewizji, o których pisały gazety. Wspomina, jak podpatrywał warsztat pisarski ojca, mimo iż na początku kariery próbował udowadniać światu, że bez znanego nazwiska (jako Maciej Nawariak) też sobie świetnie poradzi w świecie literatury. Jak ten pomysł się skończył? I o czym będzie kolejna powieść historyczna Macieja Hena?

Zapraszam do wysłuchania całej rozmowy oraz innych podcastów o literaturze.

Podcast powstał we współpracy z internetową księgarnią Nexto, dystrybutorem e-booków, audiobooków i prasy.