Ursula von der Leyen: Europa walczy o pokój. Rzeczywistość jest bezlitosna

Doroczne orędzie o stanie UE szefowa Komisji Europejskiej zaczęła od spraw najcięższej wagi, nakreślając mapę wyzwań dla bezpieczeństwa wojskowego, gospodarczego i społecznego Europy.

– Europa walczy o pokój i jedność całego kontynentu, o wolną i niezależną Europę, o zdolność do decydowania o własnym losie. Nie ma wątpliwości, to jest walka o naszą przyszłość – powiedziała w środę podczas orędzia o stanie Unii Europejskiej Ursula von der Leyen, przewodnicząca Komisji Europejskiej. Przyznała, że to „brutalna ocena”, bo Europejczycy nie mają w zwyczaju mówić w taki sposób, UE jest projektem pokojowym, ale rzeczywistość jest bezlitosna. – Europejczycy widzą – mówiła von der Leyen – pogarszające się warunki życia, odczuwają skutki kryzysu, wyższe koszty utrzymania oraz trudne do utrzymania tempo zmian, martwi ich spirala międzynarodowych konfliktów, od Ukrainy po Strefę Gazy.

Czytaj więcej

Gospodarka

Szefowa Komisji Europejskiej zapowie priorytety UE. Obronność to numer jeden

Jakie znaczenie ma planowane na środę orędzie Ursuli von der Leyen o stanie UE? KE ma poczucie st...

– Trwa wytyczanie nowego światowego ładu opartego na władzy, Europa musi walczyć o swoje miejsce w świecie, gdzie wielu władców podchodzi do Europy albo z mieszanymi uczuciami, albo otwarcie wrogo – mówiła przewodnicząca KE. Ursula von der Leyen nazywała kolejne kryzysy i zapowiadała inicjatywy, które z nimi miały walczyć, bo „lato pokazało, że nie czas ani miejsce na nostalgię”, a dziś misją UE jest zadbać o obronę i bezpieczeństwo oraz źródła energii. Wielokrotnie naciskała na jedność i współpracę, także z instytucjami unijnymi, co miało szczególnie znaczenie w Parlamencie Europejskim, gdzie przemawiała, i gdzie po ostatnich wyborach znacznie powiększyła się grupa posłów prawicowych i ultraprawicowych, niechętnych Unii.

To jest wojna Rosji

Głównym zagrożeniem jest dziś Rosja. – Byliśmy świadkami bezmyślnego i bezprecedensowego naruszenia przestrzeni powietrznej Polski i Europy przez drony Shahed – powiedziała Ursula von der Leyen. – Europa jest po stronie Polski. Wyrażamy naszą pełną solidarność – mówiła. Sala Parlamentu Europejskiego zareagowała na to owacją. UE pracuje nad 19. pakietem sankcji, chce wykorzystać rosyjskie środki zamrożone na kontach do odbudowy Ukrainy i zastanawia się nad szybszym wycofaniem z kupowania rosyjskich paliw kopalnych, nad rosyjską flotą cieni i udziałem w tym procederze państw trzecich. – Przesłanie Putina jest jednoznaczne, nasza odpowiedź musi być podobnie jednoznaczna – mówiła szefowa Komisji.

UE przekazała już blisko 170 mld euro wsparcia wojskowego i finansowego dla Ukrainy, ale ten ciężar – podkreślała von der Leyen – nie powinien spoczywać tylko na europejskich podatnikach, to Rosja powinna zapłacić za swoją wojnę.

Czytaj więcej

Przemysł Obronny

Rosyjskich dronów było ponad 20. Strzelały głównie holenderskie F-35

W nocnym naruszeniu polskiej przestrzeni powietrznej wykryto ponad 20, najpewniej 23 rosyjskie be...

– Powinniśmy jak najszybciej pracować nad rozwiązaniem, służącym finansowaniu działań wojennych Ukrainy z zamrożonych rosyjskich aktywów. Dzięki tym środkom możemy udzielić Ukrainie pożyczki na rzecz przyszłych reparacji wojennych. Ukraina spłaci pożyczkę, dopiero wtedy, gdy Rosja wypłaci należne reparacje, a te pieniądze pomogą Ukrainie już dziś – mówiła von der Leyen.

Komisja proponuje warty 6 mld euro nowy program „Wojskowa Przewaga Jakościowa”, sojusz na rzecz dronów, który wesprze inwestycje w zdolności ukraińskiego wojska. Ukraina nie miała dronów przed wojną, a dziś to one odpowiadają za 2/3 strat rosyjskiego sprzętu.

– Nieznany jest los dziesiątek tysięcy ukraińskich dzieci, porwanych, zmuszanych do zapominania tożsamości – mówiła Ursula von der Leyen, komentując uprowadzenia dzieci do Rosji. Przedstawiła chłopca Saszę, który został uprowadzony z Mariupola do Doniecka, ale udało mu się zadzwonić do babci, która pojechała po niego i uratowała go. Teraz rodzina szuka matki chłopca. Ursula von der Leyen będzie gospodynią szczytu międzynarodowej koalicji na rzecz powrotu ukraińskich dzieci.

Obronność Europy się budzi

– W ostatnich latach dokonaliśmy historycznych postępów w budowaniu unii europejskiej obrony – mówiła von der Leyen. Pochwaliła się planem uruchomionym na początku roku, „Gotowość 2030”, dzięki czemu UE zmobilizowała 800 mld euro na obronność (przedstawiciele KE mówili w wywiadzie dla „Rz”, że największym beneficjentem programu SAFE wartego 150 mld euro ma szansę być Polska). – 19 krajów złożyło wnioski o 150 mld euro na wspólne zamówienia w dziedzinie obronności. Zapisy na program są wyczerpane i to bardzo dobra wiadomość – mówiła von der Leyen o największym wspólnym projekcie obrony w historii UE.

Czytaj więcej

Transport

Loty w Polsce opóźnione i odwołane po wtargnięciu rosyjskich dronów

Po nocnym ataku rosyjskich dronów na polskie terytorium zmieniony został rozkład lotów na kilku l...

– Wschodnia flanka Europy broni całej Europy, od Bałtyku po Morze Czarne. Musimy inwestować w jej wsparcie, w ramach straży wschodniej flanki, oznacza to zapewnienie Europie niezależnych strategicznych środków wspomagających, inwestować w nadzór satelitarny, zbudować mur z dronów, to podstawa wiarygodnej obrony – mówiła przewodnicząca KE – i podkreśliła powagę zagrożenia: Europa będzie bronić każdego centymetra kwadratowego swojego terytorium. Powstanie europejski semestr na rzecz obronności. 

Obronność oznacza też niepodległość, szefowa KE zapowiedziała kolejne zjednoczenie Europy: integrację z UE krajów sąsiadujących z Unią – Ukrainy, Mołdawii i Bałkanów Zachodnich.

Ochrona przemysłu przed nieuczciwą konkurencyjnością

– Niezależność Europy będzie zależała od zdolności do konkurowania w niezależnym świecie, zdajemy sobie sprawę z siły niesprzyjających geopolitycznych warunków – mówiła von der Leyen. Komisja po wstrząsającym raporcie Draghiego przeprowadziła dialog strategiczny z przedstawicielami sektorów chemicznego, motoryzacyjnego, farmaceutycznego, stalowego, obronnego i rolniczego. Usłyszała spójny przekaz przemysłu, że chcąc chronić miejsca pracy, trzeba ułatwić prowadzenie działalności gospodarczej w Europie. KE zapowiada więc szereg inicjatyw: uproszczenia biurokracji, które zaoszczędzą firmom 8 mld euro kosztów rocznie, dowartościowanie firm technologicznych i zatrzymanie ich w Europie.

– W miarę rozwoju firm technologicznych, ograniczona dostępność kapitału wysokiego ryzyka sprawia, że innowacyjne startupy technologiczne muszą zwracać się do inwestorów zagranicznych, tym samym Europę opuszczają pieniądze i miejsca pracy – mówiła von der Leyen i zapowiedziała współpracę z inwestorami prywatnymi w ramach wartego miliardy euro funduszu na rzecz przedsiębiorstw Scale Up, co pomoże w inwestowaniu w rozwijające się przedsiębiorstwa.

Jednolity rynek ma nadal ogromne bariery

– MFW szacuje, że największe bariery na jednolitym rynku można porównać do 45 proc. stawki celnej na towary oraz 110 proc. na usługi – mówiła Ursula von der Leyen i wskazała, że rynek pozostaje niekompletny głównie w obszarach – finanse, energia i telekomunikacja, dlatego KE przedstawi plan działania na rzecz rozwoju jednolitego rynku do 2028 r. w zakresie kapitału, usług, energii, telekomunikacji, systemu prawnego i swobody przepływu wiedzy i innowacji.

Wsparcie dostanie europejska AI, również kluczowa dla niezależności w przyszłości, tu chodzi o akt w sprawie rozwoju chmury AI, „Quantum Sandbox” i ogromne inwestycje w unijne fabryki sztucznych inteligencji. – Odzew z sektora prywatnego był ogromny, jeszcze dziś spotkam się z liderami największych europejskich firm technologicznych, którzy zobowiążą się do inwestowania w suwerenność technologiczną UE – mówiła von der Leyen, przekazując jedną z niewielu dobrych informacji.

Szefowa KE podkreślała wagę niezależności gospodarczej UE, także w zakresie importu stali czy nawozów, by nie być „na łasce innych”.

KE zaproponuje nowy długoterminowy instrument handlowy, który zastąpi wygasający środek ochronny dla stali, a także akt w sprawie wysokiej jakości miejsc pracy, by nowoczesne formy zatrudnienia nadążały za europejską gospodarką. Zapowiedziała też „autostradę energetyczną” dla poprawy rynku energetycznego Europy i obniżenia cen energii.

Czy powstanie unijny e-samochód?

– Uważam, że Europa powinna mieć własny e-samochód, przystępny cenowo, dla ludzi, zbudowany na europejskich łańcuchach dostaw. Nie możemy pozwolić Chinom i innym na zdominowanie tego rynku. Samochody przyszłości muszą być produkowane tutaj, w Europie – mówiła przewodnicząca. – KE zaproponuje inicjatywę na rzecz małych samochodów.

Komisja, która pierwszy raz w historii ma też komisarza ds. budownictwa, przedstawi do końca roku pierwszy plan na rzecz przystępnych cenowo mieszkań, zmieni, zasady pomocy państwa, ułatwi budowę nowych nieruchomości mieszkalnych i domów studenckich, zmieni umowy najmu krótkoterminowego. Zostanie też zwołany pierwszy szczyt UE w sprawie mieszkalnictwa. – Od 2015 r. ceny nieruchomości wzrosły o 20 proc., a liczba pozwoleń na budowę spadła o 20 proc. w ciągu pięciu lat. To coś więcej niż kryzys mieszkaniowy, to kryzys społeczny, który dzieli tkankę społeczną. Studenci porzucają naukę, bo nie są w stanie zapłacić czynszu, a pielęgniarki, nauczyciele i strażacy nie są w stanie mieszkać tam, gdzie pracują, młodzi ludzie odkładają założenie rodziny – mówiła von der Leyen.

Media, serwisy społecznościowe i migracja

Szefowa KE wezwała do ochrony europejskich mediów i niezależności prasy, bo „pierwszym krokiem autokraty jest zawsze unieszkodliwienie niezależnych mediów”. Zapowiedziała nowy program na rzecz odporności mediów, który będzie wspierać niezależne dziennikarstwo. – W kolejnym budżecie zaplanowaliśmy zdecydowanie więcej na finansowanie mediów. Potrzebujemy też inwestycji prywatnych. Będziemy wspierać europejską prasę, by nadal była wolną prasą – mówiła przewodnicząca.

Zapowiedziała też zdecydowaną zmianę w polityce migracyjnej, zwiększenie odsyłania nielegalnych migrantów oraz walkę z mafią handlującą ludźmi i organizującą te migracje. – To my w Europie decydujemy, kto może do nas przyjechać, to nie mogą być przemytnicy ani handlarze ludźmi. Trzeba zniszczyć ich model działania – mówiła.

UE nie może pozwolić sobie na chaos

Von der Leyen odniosła się do krytyki porozumienia handlowego z USA, podkreślając, że stosunki handlowe z USA są dla Europy najważniejsze, a unijny eksport do Stanów jest wart 500 mld euro. Wskazała na jego fundamentalne znaczenie geostrategiczne, nie tylko handlowe. – Porozumienie zapewnia zasadniczą stabilność w czasach kryzysu bezpieczeństwa globalnego. Jeśli wyobrazimy sobie konsekwencje pełnoskalowej wojny handlowej z USA, niech państwo sobie wyobrażą ten chaos. Zestawmy to z informacjami z Chin z ubiegłego tygodnia, gdzie Putin wychwalał bezprecedensowy poziom relacji z Chinami – mówiła szefowa KE. Przypomniała jednak, że 80 proc. wymiany handlowej UE odbywa się w relacji z innymi krajami niż USA, więc Unia mocno pracuje nad umowami o wolnym handlu z Meksykiem, Mercosurem czy w przyszłości – z Indiami.

UE blokuje pieniądze dla Izraela i zapowiada sankcje

– To, co dzieje się w Strefie Gazy wstrząsnęło sumieniem świata. Ludzie zabijani, gdy stoją w kolejce po jedzenie, matki z martwymi dziećmi. Te obrazy są haniebne. Dla dobra społeczeństwa należy położyć temu kres – mówiła dobitnie Ursula von der Leyen. Wskazała na ograniczenia finansowe, narzucane przez Izrael Palestynie, plany budowy osiedli na terenach, które odcięłyby okupowany brzeg od wschodniej Jerozolimy, działania ministrów Izraela, które podżegają do przemocy, co ma doprowadzić do unicestwienia Palestyny.