Jak uzyskać polskie obywatelstwo, gdy małżonek jest Polakiem

Od trzech lat jestem w związku małżeńskim z obywatelką Polski. W przyszłym miesiącu będę mieć w Polsce stałe miejsce zamieszkania. Czy mam prawo starać się o polskie obywatelstwo?

– pyta czytelnik

Cudzoziemiec może stać się obywatelem Polski na kilka sposobów. Z mocy prawa obywatelami Rzeczypospolitej zostają m.in. małoletni, dzieci Polaków  (zasada krwi), oraz tzw. repatrianci. Możliwe jest także przywrócenie obywatelstwa polskiego cudzoziemcom, którzy utracili je  przed 1 stycznia 1999 r. Czytelnik prawdopodobnie musi zabiegać o nadanie obywatelstwa polskiego przez Prezydenta RP albo o uznanie za obywatela polskiego. Co ważne, nie musi już rezygnować z posiadanego obywatelstwa innego państwa.

Wszystkie sposoby nabycia obywatelstwa uregulowane są w nowej ustawie o obywatelstwie polskim. Sejm uchwalił ją 2 kwietnia 2009 r., ale ponad trzy lata czekała na podpis prezydenta i publikację w Dzienniku Ustaw (w końcu została opublikowana w Dz.U. z 14 lutego 2012 pod poz. 161). Nowe zasady weszły w życie 15 sierpnia 2012 r.

Z woli Prezydenta RP

Obecnie  prezydent może nadawać polskie obywatelstwo cudzoziemcom bez względu na to, czy i jak długo przebywają w Polsce i czy w ogóle są w jakikolwiek sposób zintegrowane z polskim społeczeństwem. Nie muszą też znać naszego języka, choć z pewnością jest to dobrze widziane.

Obywatelstwo polskie nadawane jest na wniosek cudzoziemca. Specjalny formularz (dostępny w Internecie) trzeba wypełnić w języku polskim i złożyć  w urzędzie wojewódzkim w miejscu zamieszkania. Można to zrobić również korespondencyjnie z podpisem urzędowo poświadczonym. Osoby zamieszkałe za granicą składają wniosek za pośrednictwem konsula.

Oprócz danych takich jak nazwisko, adres, data i miejsce urodzenia i zamieszkania wnioskodawcy, trzeba podać szczegółowe informacje dotyczące jego rodziców, małżonka i dzieci. Polska administracja chce też wiedzieć, jakie kandydat na obywatela RP ma źródła utrzymania, osiągnięcia zawodowe albo na polu działalności politycznej i społecznej, a także czy zna język polski. Wniosek trzeba uzasadnić tzn. napisać, dlaczego wnioskodawca chce zostać obywatelem RP. Na potwierdzenie informacji z wniosku potrzebne będą liczne dokumenty, m.in. fotografie wnioskodawcy, odpisy aktów urodzenia czy potwierdzenie źródła utrzymania.

Wojewoda albo konsul przesyłają wniosek wraz ze swoim stanowiskiem do ministra spraw wewnętrznych. Ten zaś najpierw  pyta o opinię Komendanta Głównego Policji, Szefa Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, a w razie potrzeby także inne organy. Na tej podstawie sporządza opinię dla Prezydenta i przekazuje mu wniosek. Niezależnie od stadium postępowania Prezydent może zdecydować o bezpośrednim przekazaniu wniosku do swojej Kancelarii.

Cudzoziemiec może się czuć obywatelem Polski od dnia wydania przez Prezydenta RP pozytywnego postanowienia.

Naturalizacja dla mężów, żon i uchodźców

W drodze uznania o obywatelstwo polskie mogą ubiegać się cudzoziemcy, którzy  jakiś czas legalnie przebywają w Polsce, znają język polski oraz mają zapewnione mieszkanie i źródła utrzymania.  Postępowanie w sprawie o uznanie za obywatela polskiego będzie toczyło się w trybie określonym przepisami Kodeksu postępowania administracyjnego. Urzędowy formularz wniosku w tej sprawie wymaga podania prawie takich samych informacji, jak w przypadku nadania obywatelstwa.

Nie każdy cudzoziemiec może być uznany za obywatela polskiego. Musi spełniać ustawowe warunki. Oto te, które dotyczą dorosłych cudzoziemców:

•  cudzoziemiec musi przebywać na terytorium RP nieprzerwanie od co najmniej 3 lat i to wyłącznie na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, a jednocześnie posiadać w Polsce stabilne i regularne źródło dochodu oraz tytuł prawny do zajmowania mieszkania lub domu

albo

•  cudzoziemiec musi przebywać nieprzerwanie na terytorium RP co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, zezwolenia na pobyt rezydenta długoterminowego Wspólnot Europejskich lub na podstawie prawa stałego pobytu, i jednocześnie:

albo

• cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium RP co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z posiadaniem statusu uchodźcy nadanego w RP

albo

•  cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie i legalnie na terytorium RP co najmniej od 10 lat, i spełnia łącznie następujące warunki:

albo

•  cudzoziemiec przebywa nieprzerwanie na terytorium RP co najmniej od 2 lat na podstawie zezwolenia na osiedlenie się, które uzyskał w związku z polskim pochodzeniem.

WAŻNE

Dorosły cudzoziemiec ubiegający się o uznanie za obywatela polskiego musi urzędowo potwierdzić znajomość języka polskiego. W praktyce oznacza to konieczność zdania egzaminu przed państwową komisją egzaminacyjną i odebrania certyfikatu (koszt – w zależności od stopnia certyfikatu to 80-120 euro). Więcej informacji na temat egzaminu można znaleźć na stronie http://www.buwiwm.edu.pl/certyfikacja/. Cudzoziemiec może też przedstawić na dowód świadectwo ukończenia szkoły za granicą z wykładowym językiem polskim.