Sprawę ostatecznie zamknąć może wyrok Trybunału Konstytucyjnego, do którego Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu wniósł pytanie prawne. Spytał o to, czy art. 18 ustawy o VAT w zakresie, w jakim nakłada na komorników sądowych obowiązki płatnika od dokonywanej w trybie egzekucji dostawy nieruchomości będącej własnością dłużnika, jest niezgodny z art.2 konstytucji (postanowienie z 28 czerwca 2007 r.,ISA/Po 357/06).
Przypomnijmy, że przepis, na tle którego powstał spór, mówi, że: ¦ organy egzekucyjne określone w ustawie o postępowaniu egzekucyjnym w administracji oraz ¦ komornicy sądowi wykonujący czynności egzekucyjne w rozumieniu przepisów kodeksu postępowania cywilnego są płatnikami podatku od dostawy, dokonywanej w trybie egzekucji, towarów będących własnością dłużnika lub posiadanych przez niego z naruszeniem obowiązujących przepisów.
W wypadku egzekucji z rzeczy ruchomych nie budzi wątpliwości, że komornik pełni funkcję płatnika VAT. Powstają one, gdy w grę wchodzi egzekucyjna sprzedaż nieruchomości. Wiele ważnych czynności egzekucyjnych wykonuje wówczas sąd - chodzi o tzw. przybicie, wezwanie do złożenia ceny nabycia do depozytu sądowego oraz przysądzenie, w wyniku którego dochodzi do przeniesienia własności nieruchomości.
Organy podatkowe, twierdząc, że to komornik, nie sąd, jest w takiej sytuacji płatnikiem VAT, kierują się urzędową interpretacją ministra finansów z 28 lutego 2006 r. (PP5-033104/MZ/2006/PP-249). Według MF współudział sądu w postępowaniu egzekucyjnym nie zwalnia komornika z obowiązków płatnika. Nie oznacza bowiem, że komornik nie wykonuje żadnych czynności egzekucyjnych. Jak czytamy w powołanym piśmie: "Literalne brzmienie art. 18 ustawy o VAT wskazuje, że komornik sądowy jest płatnikiem podatku od dostawy dokonanej w wyniku prowadzenia określonego rodzaju egzekucji, ilekroć podejmuje on czynności egzekucyjne. Przy czym w tym przepisie brak jest jednoznacznego wymogu, aby komornik jako przyszły płatnik dokonywał - w trakcie prowadzenia określonego rodzaju egzekucji - czynności, której bezpośrednim skutkiem jest przeniesienie prawa własności określonego towaru".
W DF z 14 czerwca br. opisywaliśmy wyrok WSA w Olsztynie z 4 października 2006 r. (I SA/Ol 391/06), w którym sąd ten przychylił się do poglądu organów podatkowych, stwierdzając, że komornik pełni funkcję płatnika VAT, bowiem sprzedając towary dłużnika, wykonuje czynności egzekucyjne. Odmienne zdanie na ten temat miał jednak WSA w Poznaniu, który 28 lutego br. (I SA/Po 199/06) orzekł dokładnie odwrotnie: "Komornik sądowy nie wykonuje czynności egzekucyjnych stanowiących dostawę towarów w rozumieniu ustawy o podatku od towarów i usług, nie jest zatem płatnikiem podatku VAT od dokonanej w trybie egzekucji dostawy nieruchomości będącej własnością dłużnika".
