Przy miarkowaniu opłat komorniczych dłużnik może się odwołać

To sedno uchwały Sądu Najwyższego.

Komornicy takiego wyraźnego prawa nie mają, w każdym razie niektóre sądy je kwestionują.

Kontrola opłat

Zgodnie z art. 49 ust. 7–10 ustawy o komornikach sądowych sąd może (przy egzekucji pieniężnej) zmniejszyć na wniosek dłużnika, a w pewnych wypadkach i wierzyciela opłatę egzekucyjną, biorąc pod uwagę nakład pracy komornika, sytuację majątkową dłużnika i jego dochody. Dłużnicy oczywiście chętnie korzystają z tego narzędzia, a sądy często ich wnioski uwzględniają, nieraz zmniejszając opłatę radykalnie, nawet dziesięciokrotnie. Zdarza się, że miarkowania odmawiają.

Tak było w sprawie Stanisławy P., od której Fundusz Sekurytyzacyjny egzekwował dług, oczywiście przez komornika. Dłużniczka wystąpiła do sądu o obniżenie opłaty egzekucyjnej do 1000 zł. Sąd Rejonowy w Żywcu oddalił jej wniosek, na co Stanisława P. złożyła zażalenie, zarzucając, że SR nie odniósł się do jej sytuacji majątkowej, jej zobowiązań wobec rodziny, które sprawiają, że balansuje na granicy zdolności do samodzielnego utrzymania się.

Rozpatrując zażalenie, Sąd Okręgowy w Bielsku-Białej powziął wątpliwość, czy od postanowienia sądu I instancji w sprawie o obniżenie opłaty egzekucyjnej przysługuje zażalenie stronom oraz komornikowi. Zapytał o to Sąd Najwyższy.

Strony mogą skarżyć

Do pytania takiego skłonił SO wyrok Trybunału Konstytucyjnego z 29 stycznia 2013 r. (sygnatura K 1/11), w którym orzekł on, że miarkowanie zbyt wysokich opłat egzekucyjnych jest konstytucyjne (Krajowa Rada Komornicza kwestionowała bowiem w ogóle tę procedurę), tak samo jak brak prawa komornika do zażalenia od postanowienia o miarkowaniu do wyższej instancji. Komornik jest organem procesowym, który najpierw określa opłatę, więc byłoby dziwne, gdyby później ją skarżył – uzasadnił werdykt TK. Po tym wyroku, jak wskazuje SO z Bielska-Białej, przynajmniej część sądów odrzuca ich zażalenia jako niedopuszczalne.

Sąd Najwyższy (sygnatura akt: III CZP 32/13) przesądził, że zażalenie przysługuje stronom, a więc dłużnikowi i wierzycielowi, nie wypowiedział się co do komorników. Ponieważ nie było uzasadnienia uchwały (pisemne będzie za miesiąc), nie wiadomo, czy uważa tę kwestię za przesądzoną przez TK, czy uznał, że nie jest to potrzebne dla tego sporu.

Tak czy inaczej, zdaniem Jarosława Świeczkowskiego, komornika z Pomorza, jeśli dłużnicy mają prawo do odwołania, to powinni je mieć także komornicy, gdyż miarkowanie istotnie ich dotyka.

Podobnego zdania jest Marcin Łochowski, sędzia cywilny z SO Warszawa-Praga:

– Komornik ma prawo zaskarżać postanowienia dotyczące kosztów egzekucji, powinien więc mieć takie prawa także w zakresie miarkowania opłat, co by upraszczało postępowanie. Dlatego w naszym sądzie sędziowie nie odrzucają zażaleń komorników na miarkowanie.

Opinia dla „Rz"

Rafał Fronczek prezes Krajowej Rady Komorniczej