Wydatki na aplikację prawniczą nie są kosztem nowo otwartej kancelarii

Zła wiadomość dla tysięcy prawników, którzy po zakończeniu aplikacji otwierają kancelarie i liczą na skonsumowanie wydatków poczynionych w jej trakcie. W piątek Naczelny Sąd Administracyjny wydał pierwszy wyrok w sprawie o zaliczenie do kosztów wydatków związanych z aplikacją. Niestety spór o prawo do skonsumowania kosztów poniesionych w celu uzyskania upragnionej togi NSA rozstrzygnął na niekorzyść adeptów prawa.

Opłata za szkolenie

Orzeczenie zapadło w sprawie podatniczki, która obecnie jest radcą prawnym. We wniosku o interpretację wyjaśniła, że w latach 2007–2011 odbyła aplikację radcowską.

Zgodnie z umową została zobowiązana do wniesienia opłaty rocznej za każdy rok szkolenia. Płaciła je z prywatnego rachunku bankowego. W sierpniu 2011 r., już po uzyskaniu tytułu zawodowego, rozpoczęła prowadzenie działalności.

Prawniczka zapytała, czy wydatki na opłaty roczne za szkolenie w czasie aplikacji radcowskiej może zaliczyć do kosztów podatkowych działalności, której prowadzenie rozpoczęła po uzyskaniu uprawnień zawodowych i będzie kontynuowała w indywidualnej kancelarii radcy prawnego.

Fiskus odpowiedział, że nie. Jego zdaniem wydatki na aplikację radcowską nie mogą być kosztem uzyskania przychodów w działalności prowadzonej w zakresie usług prawniczych po skończeniu aplikacji.

Głównym argumentem urzędników było to, że podatniczka poczyniła wydatki przed rozpoczęciem działalności. A to oznacza brak związku przyczynowo-skutkowego między nimi a uzyskiwaniem przychodów z firmy prowadzonej w późniejszym okresie.

Kobieta zaskarżyła interpretację. Wojewódzki Sąd Administracyjny w Poznaniu przyznał jej rację. Zauważył, że odbycie aplikacji radcowskiej jest konieczne do wykonywania zawodu radcy prawnego. Skoro skarżąca rozpoczęła prowadzenie działalności gospodarczej po odbyciu aplikacji i wykonuje zawód radcy prawnego, wydatki na odpłatne szkolenie spełniają definicję kosztów. Są one bezpośrednio związane i niezbędne do prowadzenia działalności oraz uzyskiwania przychodu. Szczęście skarżącej nie trwało jednak długo. W NSA szala zwycięstwa przechyliła się na stronę fiskusa.

NSA zauważył, że na tle spornej kwestii doszło do rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. Wyrok NSA je przecina. Jak podkreślił sędzia NSA Zbigniew Kmieciak, sąd nie neguje, że podatniczka świadomie podjęła aplikację i planowała założenie kancelarii. Jednakże było to zdarzenie przyszłe i niepewne.

Zbyt odległy związek

Problemem okazała się właśnie ta warunkowość. W ocenie sądu w tej sprawie związek przyczynowo-skutkowy, który determinuje prawo do kosztów, jest zbyt odległy.

Powstaje też wątpliwość, jak daleko można sięgać wstecz. Zdaniem NSA, gdyby pójść tropem poznańskiego WSA, nic nie stałoby na przeszkodzie, by do kosztów podatkowych zaliczać wydatki na studia prawnicze, liceum czy nawet podstawówkę.

– Taka interpretacja prowadziłaby do obejścia przepisów i zniwelowania sensu regulacji dotyczących kosztów – konkludował sędzia Kmieciak.