Zmiany wynikają z ustawy z 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (dalej nowelizacja). Art. 19 ust. 4 ustawy o drogach publicznych dotychczas przewidywał tylko, że zarządzanie drogami publicznymi może być przekazywane między zarządcami w trybie porozumienia, regulującego w szczególności wzajemne rozliczenia finansowe. Nowelizacją uzupełniono tę regulację przez dodanie, że zarządcy dróg mogą zawierać także porozumienia w sprawie finansowania albo dofinansowania zadań z zakresu zarządzania drogami z budżetów jednostek samorządu terytorialnego (dalej j.s.t.).
Konieczność doprecyzowania przepisów
Nowe przepisy jednoznacznie rozstrzygają o dopuszczalności zawierania porozumień w celu realizacji inwestycji, którymi są zainteresowane samorządy, a które są zlokalizowane w pasach drogowych dróg innych kategorii niż ich własne. Dotychczas wątpliwości co do możliwości finansowania np. budowy chodników w pasie dróg krajowych przez gminy zgłaszały regionalne izby obrachunkowe (RIO), przyjmując, że obowiązujące przepisy nie przewidują udzielania dotacji przez gminy organom administracji rządowej. Interpretacje RIO ograniczały możliwość wydatkowania przez j.s.t. środków na realizację np. budowy chodników na obszarze danej j.s.t., ale zlokalizowanych w pasie drogowym drogi innego zarządcy. Konieczne stało się więc doprecyzowanie przepisów. W uzasadnieniu nowelizacji podkreślono, że wprowadzone zmiany spełniają postulaty wielu samorządów, które w trosce o bezpieczeństwo swoich mieszkańców i ich potrzeby komunikacyjne chcą przeznaczyć środki finansowe na realizację zadań (np. budowę chodników, ścieżek rowerowych) przy drogach zarządzanych przez innych zarządców.
Nowe uprawnienia ministra
Nowelizacją uzupełniono także art. 17 ustawy o drogach publicznych określający zadania ministra właściwego do spraw transportu. Dodano, że minister ten może wydawać, rozpowszechniać lub rekomendować wzorce i standardy dotyczące przygotowania inwestycji w zakresie dróg publicznych, budowy, przebudowy, remontu, utrzymania lub ochrony tych dróg, w formie opracowań, które są udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej. Takie wzorce i standardy będą stosowane dobrowolnie. Jak wyjaśniono w uzasadnieniu nowelizacji, taki system umożliwi zarówno wprowadzenie, jak i szybką zmianę np. szczegółowych wymagań technologicznych w budownictwie drogowym. Opracowane przez ministra wzorce lub standardy, w postaci np. kodeksu dobrych praktyk, mogą stanowić ułatwienie dla zarządców dróg i przyczyniać się do ujednolicenia ich działania. Zastosowanie takich wzorców lub standardów będzie jednak należało do indywidualnej decyzji podmiotu, który będzie nimi zainteresowany.
Ze zmianami w ustawie o drogach publicznych wiążą się wprowadzone nowelizacją zmiany w ustawie o finansowaniu infrastruktury transportu lądowego i ustawie o finansach publicznych, w których przewidziano możliwość przekazywania przez samorządy środków finansowych innym zarządcom dróg.
podstawa prawna: ustawa z 15 grudnia 2016 r. o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz niektórych innych ustaw (DzU z 2017 r. poz. 191)
