Nie sposób zliczyć wszystkie stowarzyszeń, organizacji, klubów czy innych form organizowania się przedsiębiorców. Wiele z nich dba o interesy poszczególnych grup czy nawet całych branż biznesu, dając efektywne możliwości rozwoju i wzrostu. Zasadniczo podmioty te wymagają, aby za te możliwości płacić, co przy dość niejednoznacznym zakresie oferowanych korzyści budzi wątpliwości na gruncie VAT. Coraz częściej opłaty członkowskie przypominają płatność za usługi, więc pojawia się pytanie o konieczność opodatkowania takich świadczeń.
Czytaj także: Kiedy udostępnianie mieszkań korzysta z preferencji w VAT
Co firmy dostają w zamian
Opłaty członkowskie, co do zasady, nie podlegają opodatkowaniu VAT, gdyż stanowią rodzaj opłaty, której nie odpowiada konkretne świadczenie. W modelowym przykładzie, opłata stanowi pokrycie ogólnych kosztów funkcjonowania organizacji, która wypełnia swoje zadania statutowe na rzecz ogółu zrzeszonych w niej członków. Mówiąc obrazowo, opłaty trafiają do wspólnego worka i członkowie otrzymują ogólną możliwość funkcjonowania w zamkniętej grupie. Jednak coraz częściej w ramach opłaty członkowskiej organizacje starają się przyznać członkom dodatkowe korzyści, aby zachęcić przedsiębiorców do członkostwa i płacenia składek. Stąd, poza samym dostępem do podmiotów zrzeszonych i wpływu na kształtowanie branży, oferuje się pisma specjalistyczne, dostęp do portali internetowych, możliwość uczestnictwa w wydarzeniach, dostęp do informacji branżowych i temu podobne. Wobec tego, w pewnym momencie może dojść do zatarcia granicy pomiędzy opłatą członkowską a usługą, która podlega opodatkowaniu.
Musi być bezpośredni beneficjent
Aby móc dane zdarzenie zakwalifikować jako usługę w rozumieniu ustawy o VAT, powinna ona spełniać określone cechy wskazane w art. 8 ww. ustawy. Usługą jest świadczenie wykonane przez podatnika w ramach działalności, które nie jest dostawą towarów. W przypadku uznania danego świadczenia za usługę w rozumieniu ustawy o VAT, powinien przede wszystkim istnieć bezpośredni konsument, beneficjent świadczenia, odnoszący wymierną korzyść. Co istotne, dana czynność podlega opodatkowaniu jedynie wówczas, gdy wykonywana jest w ramach umowy zobowiązaniowej, a jedna ze stron transakcji może zostać uznana za bezpośredniego beneficjenta tej czynności. Związek pomiędzy otrzymywaną płatnością a świadczeniem na rzecz dokonującego płatności musi mieć przy tym charakter bezpośredni i na tyle wyraźny, aby można było stwierdzić, że płatność następuje w zamian za to konkretne świadczenie.
Pomocne orzecznictwo TSUE
Dla rozwiania wątpliwości, czy składka członkowska stanowi odpłatność za usługę, organy podatkowe powołują się na ugruntowane orzecznictwo Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie definiował istotę odpłatności za usługi.
