Czy można wydłużyć tydzień pracy?

- Ustawa o służbie cywilnej (usc) nie wskazuje wprost tak jak to czyni kodeks pracy (kp) przez ile dni w tygodniu praca w urzędzie powinna być wykonywana. Można powiedzieć, że ustawodawca „zapomina"o zasadzie przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy. Czy to oznacza, że w przypadku członków korpusu sc ustawodawca zezwala na pracę przez sześć dni w tygodniu?

Raczej nie. Choć na ten temat w piśmiennictwie nie ma wypracowanego jednolitego poglądu i zdarzają się również takie opinie. Wydaje się jednak, że większość ekspertów patrząc na art. 97 ust.1 usc - nie literalnie a systemowo – przychyla się do stanowiska, iż członków korpusu sc również obowiązuje kodeksowa reguła pięciodniowego tygodnia pracy. Jedną z podstawowych zasad prawa pracy jest bowiem zasada prawa do wypoczynku, na która składa się m.in. przepis o dniach wolnych od pracy (art. 14 kp).

Ponadto jak wskazuje m.in. prof. Łukasz Pisarczyk (Komentarz od ustawy o służbie cywilnej w Prawo urzędnicze pod red. Prof. K. Barana, Wolters Kluwer) rozstrzygając te kwestie należy się zastanowić, czy pomijając w ustawie pragmatycznej zasadę przeciętnie pięciodniowego tygodnia pracy ustawodawca chciał zmniejszyć liczbę dni wolnych od pracy w okresie rozliczeniowym czy też raczej wyłączyć konstrukcje wartości przeciętnej, przyjmując, że sam wymóg zapewnienia odpowiedniej liczby dni wolnych od pracy będzie wnikał z innych przepisów. I zdaniem prof. Ł. Pisarczyka biorąc pod uwagę charakter i typowy rytm pracy w urzędach administracji rządowej, za prawdopodobne należy uznać to ostatnie założenie. Potwierdza to § 2 rozporządzenia. Zgodnie z nim, dyrektor generalny urzędu (kierownik urzędu) ustala rozkład i wymiar czasu pracy członków korpusu służby cywilnej i pracowników niebędących członkami korpusu służby cywilnej biorąc pod uwagę, że praca powinna być wykonywana od poniedziałku do piątku w godzinach między 8.15 a 16.15. Przyjąć, zatem należy, że praca w szóstym dniu tygodnia, będącym dniem wolnym od pracy, byłaby pracą w godzinach nadliczbowych, powodowałaby, bowiem przekroczenie tygodniowej normy czasu pracy.

podstawa prawna: Art. 9, art. 97 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1889 ze zm.)

Czy w służbie cywilnej można stosować tzw. ruchomy czas pracy?

- Ustawa o służbie cywilnej w przeciwieństwie do kodeksu pracy nie zawiera wielu rozwiązań uelastyczniających czas pracy takich jak ruchomy czas pracy. Czy regulacje te mogą być stosowane w służbie cywilnej zwłaszcza, że sposób ustalania rozkładów czasu pracy został uregulowany w § 3 rozporządzenia prezesa Rady Ministrów z 25 kwietnia 2007 r. w sprawie czasu pracy pracowników urzędów administracji rządowej?

Wydaje się, że tak. Faktycznie, pewne wątpliwości budzić może kwestia, że § 3 rozporządzenia cytowany w pytaniu również wprowadza rodzaj ruchomego czasu pracy >patrz ramka w tekście głównym. Zasadne jest więc pytanie, czy jeśli ruchomy rozkład czasu pracy, został uregulowany w akcie wykonawczym do ustawy, można stosować poprzez art. 9 usc, przepisy kodeksu pracy. W tej kwestii wypowiedział się Departament SC KPRM, uznając, że tak. Jego zdaniem wprowadzenie w urzędzie rozkładu czasu pracy, który przewiduje różne godziny rozpoczynania i kończenia pracy lub przedział czasowy, w którym należy rozpocząć pracę, odbywa się na podstawie Kodeksu pracy (art. 1401 kp). O wprowadzeniu tego rozkładu czasu pracy decyduje dyrektor generalny (kierownik) urzędu w porozumieniu z przedstawicielami pracowników lub związkami zawodowymi. A zatem zdaniem DSC KPRM decydujące znaczenie ma tu zakres regulacji ustawowej. W związku z tym nie ma przeszkód, aby w urzędach administracji rządowej można było wprowadzić tzw. ruchomy czas pracy przewidziany w art. 1401 kp. Przy czym ruchome rozkłady czasu pracy w stosunku do członków korpusu sc mogą być stosowane w ramach tego systemu czasu pracy, w którym są oni zatrudnieni. Oznacza to, że wykonywanie pracy zgodnie z ruchomym czasem pracy nie może powodować przekroczenia ustalonych w ustawie o służbie cywilnej norm czasu pracy – dobowej i tygodniowej ani prowadzić do naruszenia przysługującego mu, zgodnie z art. 132 i art.133 kp prawa do odpoczynku dobowego i tygodniowego.   —Małgorzata Jankowska

podstawa prawna: § 3 rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 25 kwietnia 2007 r. w sprawie czasu pracy pracowników urzędów administracji rządowej (Dz.U. nr76, poz. 505 ze zm.)

podstawa prawna: Art. 9, art. 97 ustawy z 21 listopada 2008 r. o służbie cywilnej (tekst jedn. DzU z 2017 r. poz. 1889 ze zm.)