Iran: Miłośnicy poezji, pogromcy Babilonu

Iran w większości zamieszkany jest przez Persów, lud indoeuropejski wywodzący się od Ariów, przybyłych nad Zatokę Perską w II tysiącleciu p.n.e. Jeśli chodzi o geny i język, to więcej mają wspólnego z Polakami – bo polski i perski wywodzą się ze wspólnego praindoeuropejskiego korzenia – niż z Arabami, ludem pochodzenia semickiego, bliskiego Żydom czy starożytnym Fenicjanom.

Aktualizacja: 27.06.2018 05:43 Publikacja: 26.06.2018 17:45

Iran: Miłośnicy poezji, pogromcy Babilonu

Foto: Fotorzepa/ Bogusław Chrabota

Język perski, będący drugim językiem islamu i lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu, w ogóle nie jest spokrewniony z językiem arabskim, choć łączy je podobne pismo: współczesny alfabet perski powstał na bazie arabskiego – różnią go cztery dodatkowe litery. Dawniej rola perskiego była jeszcze większa. Jeszcze w XVIII w. był to język dworu na całym Bliskim Wschodzie, podobnie jak francuski w Europie.

Czytaj więcej:

Irańscy łowcy węży

Starożytni Persowie stworzyli bardzo rozwiniętą cywilizację. W VII w. p.n.e. podbili Asyrię, a w następnym stuleciu Babilonię, Egipt i dolinę Indusu. Wyznawali zaratusztrianizm, jedno z pierwotnych wierzeń ludów indoeuropejskich, uznawany za pierwszą religię monoteistyczną. Słowo „Persja" rozpowszechnili Grecy, ale w języku perskim zawsze miało ono węższe znaczenie: oznaczało mieszkańców regionu Persis. A jako nazwy całego kraju używano słów: Airjana, Arjan, Eran, Iran – oznaczających „państwo aryjskie", czyli kraj Ariów.

Kulturowe związki Iranu ze światem arabskim są wynikiem podboju terenów starożytnej Persji przez Arabów w VII w. Persowie ulegli islamizacji, ale nie poddali się arabizacji, zachowując dużą odmienność kulturową. Dziś są drugim najważniejszym ludem świata islamskiego, blisko spokrewnionym z Tadżykami z Afganistanu i Tadżykistanu. Ich religia różni się jednak od islamu sunnickiego, który dominuje w świecie arabskim. Iran jest jedynym państwem na świecie, gdzie religią państwową jest szyizm, a dokładniej imamizm, główny nurt islamu szyickiego uznający pierwszych 12 imamów. W krajach arabskich szyici są często prześladowani lub dyskryminowani.

Irańczycy są świadomi swoich korzeni i wielkiego dorobku cywilizacyjnego. Wpływy dawnej kultury perskiej wciąż można dostrzec w architekturze, literaturze czy sztuce. Szczególnie perska poezja – fundament irańskiej kultury, wywiera ogromny wpływ na cały Środkowy i Bliski Wschód. Konkursy poetyckie w Iranie cieszą się podobną popularnością jak najważniejsze wydarzenia sportowe. A tamtejsza liga piłkarska do najsłabszych nie należy: oferowane sportowcom kontrakty są na tyle wysokie, że rzadko decydują się na transfer do Europy.

Starsi mieszkańcy pamiętają wciąż czasy szacha sprzed rewolucji islamskiej w 1979 r., gdy swobody i obyczajowość były zupełnie inne: dostępny był alkohol, a kobiety ubierały się po europejsku. Teheran do dziś pozostaje miastem dość otwartym, jednak na prowincji zasady islamu są bardzo restrykcyjnie przestrzegane.

Język perski, będący drugim językiem islamu i lingua franca dla blisko 80 mln mieszkańców Środkowego Wschodu, w ogóle nie jest spokrewniony z językiem arabskim, choć łączy je podobne pismo: współczesny alfabet perski powstał na bazie arabskiego – różnią go cztery dodatkowe litery. Dawniej rola perskiego była jeszcze większa. Jeszcze w XVIII w. był to język dworu na całym Bliskim Wschodzie, podobnie jak francuski w Europie.

Pozostało 81% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Społeczeństwo
Alarmujący raport WHO: Połowa 13-latków w Anglii piła alkohol
Społeczeństwo
Rosyjska wojna z książkami. „Propagowanie nietradycyjnych preferencji seksualnych”
Społeczeństwo
Wielka Brytania zwróci cztery włócznie potomkom rdzennych mieszkańców Australii
Społeczeństwo
Pomarańczowe niebo nad Grecją. "Pył może być niebezpieczny"
Społeczeństwo
Sąd pozwolił na eutanazję, choć prawo jej zakazuje. Pierwszy taki przypadek