Polska w każdej chwili może stać się ofiarą agresji ze strony Rosji, tymczasem ani armia, ani społeczeństwo nie są do niej przygotowane.

Kilka dni temu obserwowaliśmy działania rosyjskiej floty na Morzu Azowskim. Słuchając wymiany zdań rosyjskich oficerów – taranujących ukraińską jednostkę, można zastanawiać się, na ile ich działania były wyrachowane, a na ile decydowała przypadkowość. Ukraiński okręt został ostrzelany, a marynarze wzięci do niewoli. Obydwa kraje stoją na progu wojny.

Warto przypomnieć, że do równie niebezpiecznych incydentów dochodzi niemal codziennie blisko polskiej granicy morskiej. Od 2014 roku NATO rejestruje wzrost zdarzeń z udziałem rosyjskich samolotów, które latają wzdłuż granicy krajów bałtyckich, a piloci nie odpowiadają na próby nawiązania z nimi łączności.

Zdarzają się przypadki przelotów nad okrętami NATO. Kilka dni temu belgijskie media ujawniły okoliczności kolejnego incydentu na Bałtyku. Rosyjskie samoloty Su-24 z podwieszonymi bombami przeleciały nad uczestniczącą w ćwiczeniach NATO belgijską fregatą Louise Marie.

Cytowany przez VRT Kristof van Belleghem, dowódca tej jednostki, powiedział, że Rosjanie podejmują coraz częściej takie działania. – Widzimy, że Rosjanie poczynają sobie coraz pewniej wobec naszych jednostek. Przyzwyczajamy się do tego, ale powinni zachować ostrożność, aby uniknąć nieporozumień, wypadków i czegoś gorszego – stwierdził.

Tylko dzięki temu, że dowódca zachował zimną krew, nie doszło do incydentu, który mógłby rozpocząć wojnę.

Gdzie jest schron?

Nie ma wątpliwości, że dzisiaj Rosja balansuje na granicy wojny i nie wiadomo, do czego jest zdolna. Dlaczego więc nie jest jeszcze zwoływana Rada Bezpieczeństwa Narodowego i wytyczana mapa działań, które powinny zostać natychmiast wdrożone przez polskie władze? Czyżby nadal dominował sposób myślenia,w stylu, „wojny nie będzie, a jak już będzie, to może jakoś to będzie"?

Gdy atmosfera się zagęszcza, wydawać by się mogło, że polskie władze zdecydują się na działania, które mogłyby uchronić nas przed widmem skutków gorącego konfliktu. Dzisiaj chyba nikt nie ma wątpliwości, że „letnia" wojna już trwa. Przyjmuje ona oblicze wojny propagandowej, a także w cyberprzestrzeni. Nakręca się wyścig zbrojeń.

Generał Waldemar Skrzypczak, były wiceminister obrony, w niedawno opublikowanym wywiadzie „Jesteśmy na progu wojny" stwierdza, że społeczeństwo nie jest gotowe do sytuacji, gdy rozpoczyna się atak. Słusznie przypomina, że dzisiaj nie ma ono fundamentalnej wiedzy – jak się zachować w sytuacji zagrożenia, „chociaż propagandowo jest gotowe na wszystko" – dodaje z ironią.

Jeżeli tak byśmy założyli, to dzisiaj każdy Polak w swojej skrzynce pocztowej powinien otrzymać ulotkę albo małą książeczkę z prostym opisem np. komiksowym, jak zachować się w sytuacji zagrożenia wojną. Powinny znaleźć się w niej wskazówki, co zrobić, aby zminimalizować strach, co kupić do domu, aby poradzić sobie w sytuacji, gdy nie będzie prądu, internetu, wody. Powinna być też informacja, gdzie znajduje się najbliższy schron, gdzie planowany jest punkt pomocy medycznej i w jaki sposób odczytywać dźwiękowe sygnały alarmowe. Bo tej wiedzy ludzie nie mają.

Nie chodzi o to, aby tworzyć psychozę strachu, ale informować i oswajać z myślą, że wojna może zdarzyć się w każdej chwili. Oczywiście taka akcja to pewnego rodzaju atrapa. Przypomnę, że – pomimo zapowiedzi sprzed trzech lat o przywróceniu edukacji obronnej w szkołach – obecny rząd nic w tej kwestii nie zrobił, nie dało się także zaobserwować jakichkolwiek działań ze strony obrony cywilnej.

Jeżeli zatem nic w tej materii się nie dzieje, czy to nie oznacza, że organy państwa zaniedbują swoje obowiązki? Warto przypomnieć, że podobna akcja informacyjna przeprowadzona w Szwecji w maju tego roku nie spowodowała paniki w tym państwie, wręcz przeciwnie została przyjęte ze zrozumieniem i świadczyła o poważnym traktowaniu obywateli.

Kiedy ćwiczenie „Kraj"

Generał Mirosław Różański w wywiadzie rzece, pod znamiennym tytułem „Dlaczego przegramy wojnę z Rosją", przypomina, że ćwiczenia pod kryptonimem „Kraj" ostatnio były organizowane w 2003 roku, a powinny odbywać się co pięć lat. Dodaje, że w 2015 r. zlikwidowane zostało nawet centrum kierowania obroną państwa. Brakuje też podstawowych dokumentów, np. planów reagowania wojennego.

Z naszych informacji wynika, że wprawdzie przygotowania do przeprowadzenia ćwiczenia „Kraj" zakończyły się, ale premier od dłuższego czasu zwleka z przekazaniem odpowiedniego wniosku do prezydenta Andrzeja Dudy, który ma być kierownikiem ćwiczeń. W ich trakcie mają być sprawdzone procedury działania centralnych organów państwa i wojska po wprowadzeniu stanu wojennego, m.in. systemy łączności. „Kraj" potrwa dzień, ale już jego odnoga – „Stolica", może być realizowana przez kilka dni. Dzisiaj nie ma pewności, czy to ćwiczenie odbędzie się w tym roku.

Co z modernizacją

O tym, że kondycja armii nie jest dobra, chyba już wiedzą wszyscy. Można odnieść wrażenie, że rząd stracił trzy lata, aby poprawić jej stan i niewiele zrobił. Obszernie o tym pisaliśmy w „Rzeczpospolitej" w raportach o stanie sił zbrojnych (dostępny na www.rp.pl). Od wielu miesięcy nie wiemy, jakie będą plany zakupowe wojska, ślimaczy się też proces podejmowania decyzji w sprawie zamówienia uzbrojenia.

Dość wspomnieć, że wojsku brakuje mundurów, butów, żołnierze dostają cerowane skarpetki, a hełmy pamiętające czasy PRL.

Zdaniem gen. Różańskiego załamany został łańcuch dostaw części zamiennych dla samolotów F-16, dlatego dokonywana jest tzw. kanibalizacja – czyli części wyjmowane są z innych maszyn. Wojsko nadal używa do strzelania z nowoczesnego moździerza Rak pocisków OF-843, które weszły do uzbrojenia Armii Czerwonej w 1943 roku. Generał opisuje decyzje, które wprowadzają chaos w funkcjonowaniu jednostek wojskowych, np. nie jest w nich magazynowana amunicja. Znajduje się ona w tzw. wojskowych oddziałach gospodarczych, które są czynne do godz. 15.30.

Chyba wszyscy eksperci się zgadzają, że szybko powinna zapaść decyzja o zakupie dla wojska kilkudziesięciu śmigłowców (m.in. dla wojsk specjalnych), okrętów – zarówno jednostek nawodnych, jak i podwodnych, a także samolotów bojowych. W sytuacji, gdy wojna nie jest już pojęciem abstrakcyjnym i odległym, wydawać by się mogło, że procedury zakupowe przyspieszą. Różański pyta wręcz w swojej książce, czy w takim samym trybie jak w przypadku zakupu samolotów dla VIP nie powinny zostać zamówione np. śmigłowce?

Jednak nic takiego nie obserwujemy. Chociaż MON od miesięcy pracuje nad uporządkowaniem zakupów, tworząc zręby Agencji Uzbrojenia, a także Funduszu Obrony Narodowej, końca tych prac nie widać.

MON nie ma szans w krótkim czasie na osiągnięcie sukcesu w zakupie uzbrojenia, może jednak poukładać pewne elementy, które poprawią bezpieczeństwo obywateli. Paradoksalnie gra toczy się o to, czy wojnę z Rosją przegramy jeszcze przed jej rozpoczęciem.