W życie wchodzi właśnie nowa ustawa o dokumentach publicznych. Cel? Walka z fałszerstwami dokumentów, a także z wykorzystywaniem ich do popełniania przestępstw, np. wyłudzania kredytów. Dzięki nowej ustawie możliwa będzie budowa systemu bezpieczeństwa dokumentów publicznych, który obejmie m.in. takie dokumenty, jak: dowody osobiste, paszporty, prawa jazdy i legitymacje studenckie.

Czytaj także: Dowody osobiste jednak można kserować

Do najczęstszych przestępstw związanych z wykorzystaniem fałszywych dokumentów należą wyłudzenia kredytów i towarów, przestępstwa związane z obrotem z zagranicą, a także sprzedaż kradzionych samochodów.

Z informacji Związku Banków Polskich wynika, że rocznie udaremnianych jest ok. 6 tys. prób wyłudzeń kredytów na podstawie fałszywych dokumentów.

Dotychczas przepisy dotyczące dokumentów były rozproszone w blisko 400 aktach prawnych.

To niejedyny mankament.

Brakowało również jednolitych standardów zabezpieczeń przed fałszowaniem. Nie było też organu odpowiedzialnego za kształtowanie polityki bezpieczeństwa w tym obszarze (teraz będzie nim minister spraw wewnętrznych i administracji).

Konieczne stało się zatem kompleksowe uregulowanie kwestii dokumentów publicznych od momentu projektowania po nadzorowanie ich produkcji, a także działania prewencyjne i edukacyjne. Wszystkie te aspekty objęte zostały ustawą o dokumentach publicznych.

Przy MSWiA zostanie utworzona komisja do spraw dokumentów publicznych. Będzie brać udział w opracowywaniu nowych wzorów dokumentów.

Ustawa określa też wymagania dla wytwórców dokumentów publicznych dotyczące zapewnienia ich bezpiecznej produkcji i określa zasady ich przechowywania dokumentów publicznych.

Dokumentom publicznym w zależności od ich znaczenia dla bezpieczeństwa państwa przypisany zostanie minimalny poziom wymaganych zabezpieczeń.

Ustawa zakłada utworzenie rejestru dokumentów publicznych, który będzie prowadzony przez MSWiA. Rejestr umożliwi obywatelom dostęp online do wzorów obowiązujących dokumentów z opisem podstawowych zabezpieczeń i sposobu weryfikacji ich autentyczności. Będzie dostępny w połowie 2020 r.

Ustawa wprowadza definicję repliki dokumentu publicznego oraz przewiduje kary za ich wytwarzanie, oferowanie, sprzedaż lub przechowywanie w celu sprzedaży. Ten przepis karny powstał między innymi w reakcji na zjawisko oferowania tzw. dokumentów kolekcjonerskich. Oznacza to, że ustawa ma zwiększyć ochronę przed fałszerstwami z wykorzystaniem dokumentów łudząco podobnych do oryginałów. Nie wprowadza ona kary za wykonywanie kserokopii dokumentów np. w banku.

Stworzone zostaną trzy kategorie dokumentów publicznych. Do pierwszej zaliczono najważniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, czyli m.in. dowód osobisty, paszport, dokumenty wydawane przez urzędy stanu cywilnego, niektóre dokumenty wydawane cudzoziemcom, tytuły wykonawcze wydawane przez sądy i referendarzy itd. W drugiej kategorii znalazły się dokumenty ważne ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego, m.in. dotyczące broni, międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych, potwierdzające wykształcenie wyższe i specjalistyczne oraz świadectwa dojrzałości. Trzecią kategorią objęto dokumenty mające wpływ na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego, w tym koncesje, pozwolenia, licencje, zaświadczenia, świadectwa i certyfikaty związane z bezpieczeństwem transportu, dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, świadectwa ukończenia szkoły, legitymacje szkolne i studenckie oraz dokumenty uprawniające do różnych ulg.

Podstawa prawna: ustawa z 22 listopada 2018 r., DzU z 11 stycznia 2019 r., poz. 53