Przepisy ustawy o CIT umożliwiały (i nadal umożliwiają) obniżenie stawek amortyzacyjnych (art. 16i ust. 5 ustawy o CIT). Podatnik, który zdecydował się na obniżenie stawki amortyzacyjnej samochodu osobowego (o wartości ponad 20 tys. euro), zaliczał więc do kosztów podatkowych mniejszą kwotę w czasie użytkowania auta, ale w zamian zyskiwał możliwość zaliczenia do tych kosztów większej kwoty w momencie jego sprzedaży.
Przykład
ALFA sp. z o.o. w grudniu 2015 r. kupiła samochód osobowy i wprowadziła go do ewidencji środków trwałych. Wartość początkowa (cena nabycia) pojazdu wynosiła 200 tys. zł. W dniu przekazania auta do używania średni kurs euro ogłoszony przez NBP wynosił 4 zł. Roczny odpis amortyzacyjny przy zastosowaniu stawki 20 proc. wynosił 40 tys. zł, z czego do kosztów uzyskania przychodów spółka zaliczała 16 tys. zł rocznie [40 tys. zł x (80 tys. zł / 200 tys. zł)]. Po dwóch latach spółka sprzedała samochód. Kosztem uzyskania przychodu z tej sprzedaży była kwota 120 tys. zł (200 tys. zł – 80 tys. zł).
Gdyby spółka zdecydowała o obniżeniu rocznej stawki amortyzacyjnej do 5 proc., roczny odpis amortyzacyjny wynosiłby 10 tys. zł, z czego do kosztów uzyskania przychodów spółka zaliczałaby 4 tys. zł rocznie [10 tys. zł x (80 tys. zł / 200 tys. zł)]. W przypadku sprzedaży samochodu po dwóch latach koszt uzyskania przychodu z tej sprzedaży wyniósłby 180 tys. zł (200 tys. zł – 20 tys. zł).
...a tak jest obecnie
Od 2019 r. limit, do którego odpisy amortyzacyjne od wartości początkowej samochodu osobowego mogą być zaliczane do kosztów podatkowych, wynosi 150 tys. zł (225 tys. zł dla samochodów elektrycznych). Jednocześnie, nowy wyższy limit amortyzacji wpływa na wysokość kosztu uzyskania przychodu ze sprzedaży auta stanowiącego środek trwały. Zgodnie bowiem z dodanym do art. 16 ustawy o CIT ustępem 5i, kosztem uzyskania przychodów są w takim przypadku wydatki na nabycie samochodu, zaktualizowane zgodnie z odrębnymi przepisami, w części nieprzekraczającej ww. kwot limitu amortyzacji, po pomniejszeniu tych wydatków o sumę odpisów amortyzacyjnych z tytułu zużycia tego samochodu, zaliczonych do kosztów uzyskania przychodów.
Wprowadzone zmiany oznaczają, że w przypadku auta o wartości do 150 tys. zł (225 tys. dla samochodów elektrycznych) w momencie jego sprzedaży podatnik zaliczy do kosztów podatkowych całą część wydatków na jego nabycie, których nie zaliczył do tych kosztów poprzez odpisy amortyzacyjne. Natomiast w przypadku sprzedaży droższego auta do kosztów podatkowych podatnicy mogą zaliczać wydatki na jego nabycie tylko do wysokości różnicy między kwotą 150 tys. zł (225 tys. zł dla samochodów elektrycznych) a sumą odpisów amortyzacyjnych zaliczonych do kosztów uzyskania przychodu. Należy jednak zauważyć, że zgodnie z przepisami przejściowymi, na nowych zasadach mają być ustalane koszty uzyskania przychodu ze sprzedaży samochodów osobowych wprowadzonych do ewidencji środków trwałych po 31 grudnia 2018 r.
Nowe przepisy przewidują wyłączenie dla firm leasingowych. Opisane zasady ustalania kosztów uzyskania przychodu nie mają bowiem zastosowania w przypadku sprzedaży samochodu, jeżeli został on uprzednio oddany przez podatnika do odpłatnego używania na podstawie umowy leasingu, umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze, a oddawanie w odpłatne używanie na podstawie takiej umowy stanowi przedmiot działalności podatnika. Jest to konsekwencją tego, że samochody te nie są objęte ww. limitem amortyzacji.
