Zinstytucjonalizowany nadzór nad warunkami pracy sprawowany przez Państwową Inspekcję Pracy nie ma charakteru stałego. Trudno bowiem oczekiwać, aby inspektorzy każdego dnia byli obecni w zakładzie – nawet takim, w którym zagrożenia związane z pracą są duże, i oceniał na bieżąco, czy szeroko rozumiana organizacja pracy jest zgodna z przepisami. Fakt, że inspektor pracy jest raczej gościem u pracodawcy niż stałym bywalcem firmy, nie zwalnia zatrudniającego z obowiązku prowadzenia działalności w sposób zgodny z przepisami prawa pracy, w tym bezpieczeństwa i higieny pracy.
Wewnętrzna komórka
Zgodnie z art. 185 kodeksu pracy, społeczną kontrolę przestrzegania prawa pracy, w tym przepisów i zasad bhp, sprawuje społeczna inspekcja pracy. Ten rodzaj inspekcji funkcjonuje wyłącznie na poziomie zakładu pracy. Póki co nie ma możliwości, aby społeczna inspekcja pracy była większym gremium i funkcjonowała na szerszym poziomie.
Zasadą jest, że społecznym inspektorem pracy (SIP) może być pracownik danego zakładu pracy, który jest członkiem związku zawodowego i nie zajmuje stanowiska kierownika zakładu pracy ani stanowiska kierowniczego bezpośrednio podległego kierownikowi zakładu.
Na społecznych inspektorów pracy nie można wybierać przypadkowych osób. Taki inspektor powinien:
- znać zagadnienia wchodzące w zakres działania społecznej inspekcji pracy,