Inspektor pracy karze, aby zmobilizować pracodawcę do działania

Grzywna, jaką inspektor pracy nakłada za niewykonanie jego decyzji, to nie kara, ale sposób na przymuszenie pracodawcy do realizacji nakazu. Jej wysokość powinna być racjonalna.

Publikacja: 08.03.2018 06:00

Inspektor pracy karze, aby zmobilizować pracodawcę do działania

Foto: 123RF

- Nasza spółka jest podwykonawcą kilku firm budowlanych. Dostaliśmy postanowienie inspektora pracy – nałożono na spółkę grzywnę w celu przymuszenia (8 tys. zł), bo nie wykonaliśmy obowiązku z poprzedniej decyzji, czyli wypłaty zaległych pensji 10 pracownikom. Był to skutek problemów finansowych z rozliczeniem z kontrahentami. Czy możemy podważyć tę karę albo jej wysokość? – pyta czytelnik.

Zastosowanie grzywny – jako środka przymuszającego do wykonania obowiązku realizacji uprzedniej decyzji inspektora pracy w zakresie wypłaty zaległych pensji – było zasadne. Spółka może złożyć skargę na postanowienie inspektora pracy w sprawie wymierzenia grzywny do właściwego miejscowo wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wydaje się jednak, że nie odniesie ona pożądanego skutku.

W celu przymuszenia

Dla oceny prawnej podanego zagadnienia kluczowe są przede wszystkim fakty. Z nich zaś wynika, że spółka uprzednio otrzymała decyzję nakazującą wypłatę pracownikom wynagrodzenia, ale nie wykonała jej w żadnym zakresie. Zapewne inspekcja pracy doręczyła spółce również upomnienie i tytuł wykonawczy, skoro czytelnik wspomina, że ostatecznie p/ko spółce zostało wydane również postanowienie w celu tzw. przymuszenia. Postanowienie to stanowi przejaw działania organu egzekucyjnego – inspektora pracy.

W tym kontekście istotne znaczenie mają regulacje ustawy z 17 czerwca 1966 r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn. DzU z 2017 r., poz. 1201 ze zm.; dalej ustawa). W art. 119 § 1 ustawy postanowiono, że grzywnę w celu przymuszenia nakłada się, gdy egzekucja dotyczy spełnienia przez zobowiązanego obowiązku znoszenia lub zaniechania albo obowiązku wykonania czynności, a w szczególności czynności, której z powodu jej charakteru nie może spełnić inna osoba za zobowiązanego. Jak zaś wskazał WSA w Warszawie w wyroku z 26 maja 2017 r. (VII SA/Wa 1970/16): Grzywna w celu przymuszenia nie stanowi kary za niewykonanie obowiązku. Jest ona nałożona w związku z uchylaniem się zobowiązanego od wykonania obowiązku i jako dolegliwość natury finansowej ma zmobilizować zobowiązanego do jego niezwłocznego wykonania. Należy więc przyjąć, że organ administracji (inspektor pracy) ma obowiązek wymierzyć grzywnę w razie ziszczenia się ww. przesłanek. Nie może od tego odstąpić.

Górna granica kary

Art. 121 § 1 ustawy stanowi, że grzywnę w celu przymuszenia można nakładać kilkakrotnie w tej samej lub wyższej kwocie (z zastrzeżeniem § 4). Dalej wskazano, że zasadniczo każdorazowo nałożona grzywna nie może przekraczać 10 000 zł, a w stosunku do osób prawnych i jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej – 50 000 zł. Grzywny nakładane wielokrotnie nie mogą zaś łącznie przekroczyć odpowiednio 50 000 zł oraz 200 000 zł.

Wynika z tego, że organ (m.in. inspektor pracy) ma prawo wymierzyć grzywnę w określonych granicach. Tak też akcentuje się w orzecznictwie sądowym. Przykładowo, można tu przywołać stanowisko NSA wyrażone w wyroku z 26 października 2017 r. (I OSK 805/17), gdzie wskazano, że: (....) ustawodawca wprowadził tylko górne granice grzywien w celu przymuszenia, pozostawiając organowi egzekucyjnemu swobodę ustalania ich wysokości w konkretnym przypadku. Na organie spoczywa obowiązek zastosowania wobec zobowiązanego takiej dolegliwości, która jest niezbędna do realizacji ciążącego na nim obowiązku i zaprzestania stosowania tej dolegliwości, jeżeli obowiązek zostanie spełniony.

Wina bez znaczenia

Istotne znaczenie w kontekście stanu faktycznego może mieć również wyrok WSA w Poznaniu z 25 października 2017 r. (II SA/Po 545/17), dotyczący kwestii zbliżonych do tych objętych zapytaniem spółki. WSA wskazał w nim m.in., że: (...) okoliczności (....) związane z sytuacją gospodarczą oraz możliwościami finansowymi nie mogą stanowić dla organu II instancji podstaw do uchylenia postanowienia o zastosowaniu środka egzekucyjnego. Istotny dla możliwości określenia grzywny w celu przymuszenia (...) jest fakt, że grzywna ta nie ma charakteru kary nakładanej na pracodawcę w trybie ustawy z 24 sierpnia 2001 r. Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia (tekst jedn. DzU z 2013 r., poz. 395 ze zm.), lecz jest środkiem egzekucyjnym stosowanym w oparciu o przepisy u.p.e.a. i kwestia winy czy złej woli nie ma w przedmiotowym postępowaniu znaczenia.

Dalej WSA zaznaczył jednak, że w sposób dowolny nie można też nakładać grzywny, bowiem nie może ona przekroczyć granic wyznaczonych przez zasady ogólne postępowania egzekucyjnego w administracji, a w szczególności zasady racjonalnego działania (art. 7 § 2) i zasady niezbędności (art. 7 § 3). O ile więc inspektor pracy w sposób racjonalny określił wysokość grzywny w kontekście wagi naruszonych obowiązków przez pracodawcę, o tyle trudno mówić o naruszeniu art. 121 ustawy oraz dwóch wspomnianych zasad. ©?

—Marcin Nagórek, radca prawny

- Nasza spółka jest podwykonawcą kilku firm budowlanych. Dostaliśmy postanowienie inspektora pracy – nałożono na spółkę grzywnę w celu przymuszenia (8 tys. zł), bo nie wykonaliśmy obowiązku z poprzedniej decyzji, czyli wypłaty zaległych pensji 10 pracownikom. Był to skutek problemów finansowych z rozliczeniem z kontrahentami. Czy możemy podważyć tę karę albo jej wysokość? – pyta czytelnik.

Zastosowanie grzywny – jako środka przymuszającego do wykonania obowiązku realizacji uprzedniej decyzji inspektora pracy w zakresie wypłaty zaległych pensji – było zasadne. Spółka może złożyć skargę na postanowienie inspektora pracy w sprawie wymierzenia grzywny do właściwego miejscowo wojewódzkiego sądu administracyjnego. Wydaje się jednak, że nie odniesie ona pożądanego skutku.

Pozostało 84% artykułu
2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo karne
CBA zatrzymało znanego adwokata. Za rządów PiS reprezentował Polskę
Spadki i darowizny
Poświadczenie nabycia spadku u notariusza: koszty i zalety
Podatki
Składka zdrowotna na ryczałcie bez ograniczeń. Rząd zdradza szczegóły
Ustrój i kompetencje
Kiedy można wyłączyć grunty z produkcji rolnej
Sądy i trybunały
Sejm rozpoczął prace nad reformą TK. Dwie partie chcą odrzucenia projektów