Pierwsza skarga nadzwyczajna Prokuratora Generalnego

Skarga została złożona od postanowienia roku Sądu Rejonowego w Tomaszowie Lubelskim z 17 kwietnia 2014 r.

Sprawa dotyczy stwierdzenie nabycia spadku po zmarłych rodzicach. W trakcie postępowania jeden z uczestników złożył na rozprawie testament. Sąd wydał postanowienie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku. Orzekł, że spadek nabyli spadkobiercy ustawowi, nie badając z urzędu czy posiadają oni testament.

Prokurator Generalny zarzucił rażące naruszenie przepisów prawa procesowego, a mianowicie art. 670 kodeksu postępowania cywilnego poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i błędne ustalenie kręgu spadkobierców. Ponadto Prokurator Generalny wskazał na obrazę prawa materialnego, a mianowicie art. 926 par. 2 kodeksu cywilnego, poprzez jego niewłaściwe zastosowanie i orzeczenie o nabyciu spadku w porządku ustawowym, pomimo istnienia testamentu alograficznego.

W ocenie Prokuratora Generalnego skierowanie skargi nadzwyczajnej jest konieczne dla zapewnienia zgodności orzeczenia z zasadą demokratycznego państwa prawnego urzeczywistniającego zasady sprawiedliwości społecznej. Ponadto Prokurator Generalny wskazał, że wniesienie skargi nadzwyczajnej uzasadniane jest zapewnieniem pewności co do prawa, jak i prawidłowości stosowania prawa przez organy Państwa.

Przypomnijmy, iż 3 kwietnia 2018 r. w życie weszła nowa ustawa o Sądzie Najwyższym, która wprowadziła możliwość składania skarg nadzwyczajnych do Sądu Najwyższego.

Skargę nadzwyczajną do SN może wnieść Prokurator Generalny, Rzecznik Praw Obywatelskich oraz, w zakresie swojej właściwości, Prezes Prokuratorii Generalnej Rzeczypospolitej Polskiej, Rzecznik Praw Dziecka, Rzecznik Praw Pacjenta, Przewodniczący Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznik Finansowy i Prezes Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Skarga nadzwyczajna może być wniesiona od prawomocnego orzeczenia sądu powszechnego lub sądu wojskowego kończącego postępowanie w sprawie, jeżeli jest to konieczne dla zapewnienia praworządności i sprawiedliwości społecznej i:

- orzeczenie narusza zasady lub wolności i prawa człowieka i obywatela określone w Konstytucji,

- orzeczenie w sposób rażący narusza prawo przez błędną jego wykładnię lub niewłaściwe zastosowanie,

- zachodzi oczywista sprzeczność istotnych ustaleń sądu z treścią zebranego w sprawie materiału dowodowego, a orzeczenie nie może być uchylone lub zmienione w trybie innych nadzwyczajnych środków zaskarżenia.

Zgodnie z nowymi przepisami rozpatrywanie skarg nadzwyczajnych należy do właściwości Izby Kontroli Nadzwyczajnej i Spraw Publicznych, a w rozpoznawaniu skarg nadzwyczajnych uczestniczą ławnicy Sądu Najwyższego.