NSA orzeknie, czy samorząd notarialny może być stroną w sprawie o powołanie notariusza

Pierwsi notariusze muszą zamykać swoje kancelarie. To efekt zamieszania prawnego wokół tego, czy samorząd notarialny może być stroną w postępowaniu administracyjnym o powołanie na notariusza. Pojawiła się bowiem w tej kwestii rozbieżność w orzecznictwie sądów administracyjnych. To zagadnienie rozstrzygnie 22 września powiększony skład Naczelnego Sądu Administracyjnego. Dlatego część takich spraw w sądach administracyjnych zawieszono.

Zwróciła pieczęcie

Niektóre jednak się zakończyły, np. notariuszki z izby rzeszowskiej, która musiała zamknąć kancelarię. Sąd administracyjny uchylił decyzję o jej powołaniu.

– Po orzeczeniu sądu administracyjnego okazało się, że decyzja o powołanie na notariusza nie jest ostateczna – mówi Teresa Panek-Wiśniowska, prezes Izby Notarialnej w Rzeszowie. – Ta osoba otrzymała pismo z ministerstwa, musiała zwrócić pieczęć i przekazać akta spraw do sądu rejonowego – dodaje prezes Panek-Wiśniowska.

Sprawa o powołanie musi toczyć się na nowo. Notariuszka wcześniej była radcą prawnym.

Młodzi czekają

W związku z oczekiwaniem na uchwałę powiększonego składu Ministerstwo Sprawiedliwości przedłużyło też termin rozpatrywania wielu spraw o powołanie notariusza do 15 października. Młodzi prawnicy skarżą się m.in. do prezydenta i rzecznika praw obywatelskich.

– Oczekując na decyzję, musimy m.in. opłacać lokal, który musieliśmy wynająć na kancelarię jeszcze przed złożeniem wniosku o powołanie – zwraca uwagę jedna z takich osób.

Minister wyjaśniał RPO, że nie miał wyjścia i musiał wstrzymać się z decyzjami do czasu podjęcia tej uchwały. Zwrócił się jednak do NSA o przyspieszenie terminu jej podjęcia.

Joanna Greguła, rzecznik Krajowej Rady Notarialnej, podkreśla, że KRN z dużym zainteresowaniem oczekuje rozstrzygnięcia przez skład siedmiu sędziów NSA.

– Zdaniem KRN odmówienie izbie notarialnej przymiotu strony w sprawach, które dotyczą bezpośrednio składu osobowego samorządu notarialnego, a więc w kwestii o zupełnie podstawowym znaczeniu dla bytu i funkcjonowania korporacji prawa publicznego, jaką jest samorząd notarialny, uniemożliwia jej wykonywanie podstawowych zadań – mówi Joanna Greguła.

Z kolei kandydaci na notariuszy w piśmie, które wysłali m.in. do prezydenta, piszą, że boją się, że jeśli rady izb notarialnych będą mogły być w tych sprawach stronami, to „masowo zaczną skarżyć wszelkie decyzje podejmowane w toku postępowań o powołanie na stanowisko notariusza i wyznaczenie siedziby jego kancelarii, wydłużając je w ten sposób do 1–2 i więcej lat".

Rozbieżności w orzecznictwie