Michał Zacharski: obrońcy będą kwestionować decyzje Dariusza Barskiego

Według ministra sprawiedliwości prokuratorem krajowym nie jest już Dariusz Barski z uwagi na nieprawidłowe przywrócenie go do służby. Jest nim natomiast powołany na p.o. prokuratora krajowego Jacek Bilewicz. Tego natomiast nie uznaje Barski i część prokuratorów. Czy potrafi pan wskazać, kto dziś stoi na czele Prokuratury Krajowej?

Z całą pewnością prok. Dariusz Barski prokuratorem krajowym nie został 18 marca 2022 r. i nie jest nim obecnie. Obowiązki prokuratora krajowego pełni wskazany przez ministra sprawiedliwości-prokuratora generalnego prok. Jacek Bilewicz.

Czy zamieszanie na szczycie prokuratury może mieć wpływ na sprawy prowadzone przez adwokatów?

Czynności konwencjonalne podejmowane przez prok. Dariusza Barskiego, zwłaszcza te samodzielne, należy uznać za nieistniejące, a tym samym niewywołujące skutków prawnych. A konsekwencje takiej sytuacji dla spraw prowadzonych przez adwokatów trzeba rozpatrywać na gruncie poszczególnych sfer, na które prok. Dariusz Barski miał wpływ.

Czytaj więcej

Prawnicy

Wnioski o wyłączenia prokuratorów bez szans w sądach. Obrońcy nic nie ugrają

Podważanie decyzji prokuratora krajowego i próby wyłączania prokuratorów nie mają szans powodzeni...

Co ma pan na myśli?

Należy wziąć pod uwagę trzy główne obszary. Po pierwsze, rozstrzygnięcia procesowe wydawane samodzielnie przez prok. Barskiego, np. postanowienia o przedłużeniu śledztwa. Po drugie, kwestie jego uczestnictwa w procedurach skutkujących zarządzeniem kontroli operacyjnych. Po trzecie, płaszczyznę podejmowanych przez niego decyzji kadrowych, czyli awansów prokuratorów. Praktyka pokaże, ale wydaje się, że negatywnych dla stron postępowań skutków stwierdzenia bezskuteczności powołania prok. Barskiego na stanowisko prokuratora krajowego będzie mniej niż można by przypuszczać.

Nie widzę problemu w odniesieniu do postanowień prok. Barskiego o przedłużeniu śledztw, ponieważ termin zakończenia śledztwa jest terminem instrukcyjnym. Zatem nawet jeśli uznamy, że postanowienia o przedłużeniu śledztwa wydane przez prok. Barskiego nie istnieją, to nie będzie miało to konsekwencji w postaci stwierdzenia bezskuteczności wykonanych w śledztwie czynności, ani tym bardziej konieczności umorzenia postępowania.

A co z ewentualnym kwestionowaniem statusu prokuratora?

Należy pamiętać o zasadzie jednolitości prokuratury, zgodnie z którą – podejmując czynności – prokurator reprezentuje całą prokuraturę. Podział czynności w prokuraturze jest zasadniczo sprawą wewnętrzną prokuratury. Znaczenie ma tylko to, czy dana osoba prowadząca śledztwo ma status prokuratora, bo od tego zależą jej kompetencje do wykonywania czynności postępowania. A zatem fakt awansowania prokuratora przez lub przy udziale prok. Barskiego nie wpływa na skuteczność czynności podjętych przez prokuratora w konkretnych postępowaniach.

Część adwokatów zapowiada jednak próby kwestionowanie statusu prokuratora.

Tak, i moim zdaniem takich wniosków o wyłączenie prokuratora może pojawić się niemało. A jeśli będzie ich dużo, to mogą stworzyć problem organizacyjny i przyczynić się do przedłużania postępowań. Niezależnie od tego, próby wyłączania prokuratorów w tej sytuacji skazane są raczej na niepowodzenie, chyba że uda się przy tym wykazać uzasadnioną wątpliwość co do bezstronności konkretnego prokuratora w danej sprawie. Pamiętajmy też, że wnioski o wyłączenie prokuratora rozstrzyga inny prokurator - bezpośrednio przełożony.

Które decyzje prokuratora Barskiego mogą być więc kwestionowane z powodzeniem?

Rozumiem, że chodzi o takie kwestionowanie decyzji prok. Barskiego, które ma przynieść jakąś korzyść konkretnej stronie procesu. Największe prawdopodobieństwo powodzenia w tym zakresie dostrzegam w związku z uczestnictwem prok. Dariusza Barskiego w procedurach skutkujących zarządzeniem kontroli operacyjnej. Fakt ten może stanowić podstawę kwestionowania legalności takiej kontroli, a w konsekwencji – legalności dowodów pozyskanych w ramach kontroli. Przy czym o tym każdorazowo będzie musiał rozstrzygnąć sąd w konkretnej sprawie. Znaczenie może mieć tu kwestia stosowania art. 168a k.p.k., który umożliwia dopuszczenie dowodu uzyskanego nielegalnie. Ten przepis jest jednak kontrowersyjny, uznawany słusznie przez część doktryny i orzecznictwa za niekonstytucyjny i niezgodny z Europejską Konwencją Praw Człowieka, a zatem jego stosowanie w sprawach, o których rozmawiamy, może być wątpliwe.

Czy takie same zarzuty stawiałby pan wobec przyszłych decyzji p.o. prokuratora krajowego Jacka Bilewicza? Według jednej ze stron sporu nie pełni on tej funkcji.

Uważam, że prok. Dariusz Barski został powołany na stanowisko prokuratora krajowego nieskutecznie. A pole do ewentualnego kwestionowania skuteczności rozstrzygnięć prok. Jacka Bilewicza pojawiłoby się tylko wówczas, gdyby okazało się, że powołanie Barskiego było zgodne z prawem.

Czy będzie pan składał wnioski związane z kwestionowaniem decyzji prokuratora krajowego?