Skargi kasacyjne będą rzadziej odrzucane w NSA

Zdaniem ekspertów Naczelny Sąd Administracyjny nie będzie już tak łatwo odrzucał skarg kasacyjnych. Będzie musiał je dokładnie analizować. I jeśli uzna, że skarga nie spełnia wszystkich ustawowych wymagań, wezwie do jej uzupełnienia. Dziś tego robić nie musi, co zakwestionował Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 kwietnia. Uznał, że automatyczne odrzucanie skarg mających braki narusza prawo do sądu.

Zmiana podejścia

– Przede wszystkim NSA powinien teraz wzywać do uzupełnienia zarzutów podstaw kasacyjnych. Nie będzie już mógł automatycznie odrzucać skarg czy ich oddalać, uznając, że nie zostały dość precyzyjnie sformułowane – uważa Adrian Jonca, doradca podatkowy, partner w kancelarii Wolf Theiss.

Orzeczenie TK wprost dotyczy tylko skarg kasacyjnych odrzuconych z powodu niezamieszczenia w nich wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu tego żądania. Zdaniem Joncy wyrok będzie jednak miał przełożenie na inne przypadki.

– Intencja Trybunału jest bardzo czytelna. Prawo do sądu nie może być ograniczane przez automatyzm oceny formalnych wymogów skargi kasacyjnej – tłumaczy Adrian Jonca.

Krzysztof Musiał, doradca podatkowy, partner w kancelarii Musiał i Partnerzy, potwierdza, że to bardzo istotne orzeczenie, które z pewnością zmieni nastawienie NSA do kwestii formalnych wnoszenia skarg kasacyjnych.

W ocenie Huberta Cichonia, radcy prawnego, partnera w Enodo Advisors, orzeczenie Trybunału niewątpliwie zwiększy ochronę osób, które chcą, by ich sprawę zbadał NSA. Niestety, może jeszcze wydłużyć oczekiwanie. Zwiększy się bowiem liczba spraw, które sąd będzie musiał rozpoznać, przeprowadziwszy całe postępowanie.

Na pewno po opublikowaniu wyroku TK w Dzienniku Ustaw skarżący, których dotyczy on wprost, będą mieli 30 dni na złożenie wniosku o wznowienie postępowania. Po jego wznowieniu sąd wezwie skarżącego do uzupełnienia braków skargi. Jeśli to zalecenie zostanie wykonane, sprawa trafi na wokandę.

Możliwy zwrot nadpłaty

- W sprawach podatkowych uwzględnienie skargi kasacyjnej może otworzyć drogę do domagania się nadpłaty daniny. Jeśli konsekwencją zamknięcia drogi sądowej ze względu na błędy była upadłość firmy, istnieje też możliwość dochodzenia odszkodowania – tłumaczy Krzysztof Musiał. A jest o co walczyć. Przykładowo w jednej ze spraw sąd cywilny zasądził 46 mln zł odszkodowania dla akcjonariusza upadłej firmy.

Spraw, których bezpośrednio dotyczy orzeczenie Trybunału, jest stosunkowo niewiele. Orientacyjnie w 2013 r. z powodu braku wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia zostały odrzucone tylko trzy skargi kasacyjne, w 2012 r. – dwie, a w 2011 r. – 11.

Zdecyduje praktyka

Czy są szanse, żeby wznowić sprawy, w których skargi kasacyjne zostały odrzucone z powodu innych braków, np. nieprzytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia?

– Moim zdaniem tak. Sędziowie muszą się kierować konstytucją, a wolą TK było zakwestionowanie automatyzmu odrzucania skargi kasacyjnej – podkreśla Adrian Jonca.