Skargi kasacyjne będą rzadziej odrzucane w NSA

Dzięki Trybunałowi Konstytucyjnemu więcej spraw przeciwko urzędnikom ma szansę trafić na wokandę.

Publikacja: 18.04.2014 09:45

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 kwietnia uznał, że automatyczne odrzucanie skarg mających braki

Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 kwietnia uznał, że automatyczne odrzucanie skarg mających braki narusza prawo do sądu.

Foto: Fotorzepa, Danuta Matloch DM Danuta Matloch

Zdaniem ekspertów Naczelny Sąd Administracyjny nie będzie już tak łatwo odrzucał skarg kasacyjnych. Będzie musiał je dokładnie analizować. I jeśli uzna, że skarga nie spełnia wszystkich ustawowych wymagań, wezwie do jej uzupełnienia. Dziś tego robić nie musi, co zakwestionował Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 kwietnia. Uznał, że automatyczne odrzucanie skarg mających braki narusza prawo do sądu.

Zmiana podejścia

– Przede wszystkim NSA powinien teraz wzywać do uzupełnienia zarzutów podstaw kasacyjnych. Nie będzie już mógł automatycznie odrzucać skarg czy ich oddalać, uznając, że nie zostały dość precyzyjnie sformułowane – uważa Adrian Jonca, doradca podatkowy, partner w kancelarii Wolf Theiss.

Orzeczenie TK wprost dotyczy tylko skarg kasacyjnych odrzuconych z powodu niezamieszczenia w nich wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu tego żądania. Zdaniem Joncy wyrok będzie jednak miał przełożenie na inne przypadki.

– Intencja Trybunału jest bardzo czytelna. Prawo do sądu nie może być ograniczane przez automatyzm oceny formalnych wymogów skargi kasacyjnej – tłumaczy Adrian Jonca.

Krzysztof Musiał, doradca podatkowy, partner w kancelarii Musiał i Partnerzy, potwierdza, że to bardzo istotne orzeczenie, które z pewnością zmieni nastawienie NSA do kwestii formalnych wnoszenia skarg kasacyjnych.

W ocenie Huberta Cichonia, radcy prawnego, partnera w Enodo Advisors, orzeczenie Trybunału niewątpliwie zwiększy ochronę osób, które chcą, by ich sprawę zbadał NSA. Niestety, może jeszcze wydłużyć oczekiwanie. Zwiększy się bowiem liczba spraw, które sąd będzie musiał rozpoznać, przeprowadziwszy całe postępowanie.

Na pewno po opublikowaniu wyroku TK w Dzienniku Ustaw skarżący, których dotyczy on wprost, będą mieli 30 dni na złożenie wniosku o wznowienie postępowania. Po jego wznowieniu sąd wezwie skarżącego do uzupełnienia braków skargi. Jeśli to zalecenie zostanie wykonane, sprawa trafi na wokandę.

Możliwy zwrot nadpłaty

- W sprawach podatkowych uwzględnienie skargi kasacyjnej może otworzyć drogę do domagania się nadpłaty daniny. Jeśli konsekwencją zamknięcia drogi sądowej ze względu na błędy była upadłość firmy, istnieje też możliwość dochodzenia odszkodowania – tłumaczy Krzysztof Musiał. A jest o co walczyć. Przykładowo w jednej ze spraw sąd cywilny zasądził 46 mln zł odszkodowania dla akcjonariusza upadłej firmy.

Spraw, których bezpośrednio dotyczy orzeczenie Trybunału, jest stosunkowo niewiele. Orientacyjnie w 2013 r. z powodu braku wniosku o uchylenie lub zmianę orzeczenia zostały odrzucone tylko trzy skargi kasacyjne, w 2012 r. – dwie, a w 2011 r. – 11.

Zdecyduje praktyka

Czy są szanse, żeby wznowić sprawy, w których skargi kasacyjne zostały odrzucone z powodu innych braków, np. nieprzytoczenia podstaw kasacyjnych i ich uzasadnienia?

– Moim zdaniem tak. Sędziowie muszą się kierować konstytucją, a wolą TK było zakwestionowanie automatyzmu odrzucania skargi kasacyjnej – podkreśla Adrian Jonca.

O tym jednak przesądzi praktyka sądowa.

sygnatura akt: SK 22/11

Opinia dla „Rz"

Janusz ?Drachal, sędzia Naczelnego Sądu ?Administracyjnego

Wyrok Trybunału Konstytucyjnego wnosi bardzo istotną jakość ?do procedury sądowoadministracyjnej. Ale nie będzie on miał automatycznego przełożenia na wszystkie sytuacje, w których skarga kasacyjna nie spełnia przepisanych prawnie wymogów. Sentencja orzeczenia jasno wskazuje, że dotyczy sytuacji, gdy skarga kasacyjna nie spełnia wymogu zamieszczenia w niej wniosku ?o uchylenie lub zmianę orzeczenia wraz z oznaczeniem zakresu tego żądania. W razie braku innych wymogów, które powodują jej odrzucenie, wyrok TK będzie miał zastosowanie, ale nie bezpośrednio. Dokonanie interpretacji w tym zakresie to zadanie sądu. Zwłaszcza że wymogi dotyczące skargi kasacyjnej mają różny ciężar gatunkowy. Trudno sobie wyobrazić, że NSA będzie wzywał ?do uzupełniania braków skargi kasacyjnej, w której nic nie ma. Sąd nie może zmuszać skarżącego do jej skutecznego wniesienia. Dziś trudno powiedzieć, czy konieczna jest interwencja ustawodawcy. Przepisy wymagają po prostu wykładni w zgodzie z konstytucją.

Zdaniem ekspertów Naczelny Sąd Administracyjny nie będzie już tak łatwo odrzucał skarg kasacyjnych. Będzie musiał je dokładnie analizować. I jeśli uzna, że skarga nie spełnia wszystkich ustawowych wymagań, wezwie do jej uzupełnienia. Dziś tego robić nie musi, co zakwestionował Trybunał Konstytucyjny w wyroku z 8 kwietnia. Uznał, że automatyczne odrzucanie skarg mających braki narusza prawo do sądu.

Zmiana podejścia

Pozostało 90% artykułu
W sądzie i w urzędzie
Czterolatek miał zapłacić zaległy czynsz. Sąd nie doczytał, w jakim jest wieku
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Spadki i darowizny
Podział spadku po rodzicach. Kto ma prawo do majątku po zmarłych?
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Zdrowie
Ważne zmiany w zasadach wystawiania recept. Pacjenci mają powody do radości
Materiał Promocyjny
Do 300 zł na święta dla rodziców i dzieci od Banku Pekao
Sądy i trybunały
Bogdan Święczkowski nowym prezesem TK. "Ewidentna wada formalna"