Odszkodowania dla opozycjonistów w Trybunale

Czy ograniczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa za internowanie tylko do skutków „wynikających z wykonania” decyzji lub orzeczenia jest zgodne z ustawą zasadniczą? We wtorek odpowie Trybunał Konstytucyjny.

Publikacja: 29.11.2014 09:30

Odszkodowania dla opozycjonistów w Trybunale

Foto: Fotorzepa, Jerzy Dudek

Chodzi o art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 r. o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego. Zgodnie z tym przepisem „osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji".

Przepis ten zaskarżyło do Trybunału Konstytucyjnego dwóch opozycjonistów.

Pierwszy z nich, uważa, że zakwestionowane przepisy ograniczają prawo do odszkodowania i zadośćuczynienia jedynie do skutków „wynikających z wykonania" decyzji bądź orzeczenia o internowaniu, a nie do wydania tego orzeczenia lub decyzji. Tymczasem już sam fakt wydania orzeczenia lub decyzji o internowaniu miał negatywne skutki dla działaczy opozycyjnych, którzy nie mogli znaleźć pracy z uwagi na internowanie lub byli karani za działalność polityczną. Cześć z nich ukrywała się przez co nie doszło do „wykonania" decyzji lub orzeczenia pomimo ich wydania. Jak dodaje, wprowadzone przez ustawodawcę ograniczenie odpowiedzialności Skarbu Państwa tylko do skutków wykonania (a nie wydania) orzeczenia powoduje, że brak jest odpowiedzialności Skarbu Państwa za najbardziej dolegliwe ekonomicznie pozostawanie bez pracy.

Drugi ze skarżących, również ukrywał się przed tymczasowym aresztowaniem nie przerywając swojej opozycyjnej działalności, a w 2012 r. wystąpił do sądu okręgowego domagając się odszkodowania od Skarbu Państwa za doznaną krzywdę wynikłą z zarządzenia poszukiwania go listem gończym oraz wydania postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania. Sąd oddalił jednak wniosek w całości, bo uznał, że na gruncie ustawy o uznaniu za nieważne orzeczeń wydanych wobec osób represjonowanych za działalność na rzecz niepodległego bytu Państwa Polskiego, brak jest podstaw do zasądzenia odszkodowania i zadośćuczynienie za inne przejawy represji, nie związane bezpośrednio z wykonaniem wydanego orzeczenia lub decyzji o internowaniu. Opozycjoniście nie przysługuje, więc odszkodowanie za ukrywanie się w związku z wydaniem postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania w sytuacji, gdy do wykonania tego postanowienia nigdy nie doszło a w wyniku amnestii skarżący nigdy nie został pozbawiony wolności.

Zdaniem drugiego ze skarżących rozróżnienie w prawie do odszkodowania za doznaną szkodę oraz zadośćuczynienia za wyrządzoną krzywdę dwóch grup osób represjonowanych (internowanych i tych, którzy ukrywali się, by uniknąć internowania) jest niezrozumiałe. Przez ustawodawcę nie zostało to uzasadnione ani potrzebą ochrony interesu publicznego, dobra wspólnego, ani innych wartości konstytucyjnych.

Co mówi przepis

Osobie, wobec której stwierdzono nieważność orzeczenia albo wydano decyzję o internowaniu w związku z wprowadzeniem w dniu 13 grudnia 1981 r. w Polsce stanu wojennego, przysługuje od Skarbu Państwa odszkodowanie za poniesioną szkodę i zadośćuczynienie za doznaną krzywdę wynikłe z wykonania orzeczenia albo decyzji. W razie śmierci tej osoby uprawnienie to przechodzi na małżonka, dzieci i rodziców.

Art. 8 ust. 1 ustawy z 23 lutego 1991 r.

Konsumenci
Pozew grupowy oszukanych na pompy ciepła. Sąd wydał zabezpieczenie
https://track.adform.net/adfserve/?bn=77855207;1x1inv=1;srctype=3;gdpr=${gdpr};gdpr_consent=${gdpr_consent_50};ord=[timestamp]
Prawo dla Ciebie
PiS wygrywa w Sądzie Najwyższym. Uchwała PKW o rozliczeniu kampanii uchylona
W sądzie i w urzędzie
Już za trzy tygodnie list polecony z urzędu przyjdzie on-line
Dane osobowe
Rekord wyłudzeń kredytów. Eksperci ostrzegają: będzie jeszcze więcej
Materiał Promocyjny
Bank Pekao wchodzi w świat gamingu ze swoją planszą w Fortnite
Prawnicy
Ewa Wrzosek musi odejść. Uderzyła publicznie w ministra Bodnara