NSA: spór o zaległy abonament dla Polskiego Radia SA w likwidacji do poprawki

Tak wynika z poniedziałkowego wyroku Naczelnego Sądu Administracyjnego (NSA) w sprawie głośnego sporu o pieniądze z abonamentu dla Polskiego Radia SA w likwidacji.

Spór o media publiczne

Konkretnie chodzi o ponad 90 mln zł zaległych zaliczek za okres od 11 stycznia do 11 czerwca 2024 r. na realizacje misji przez publiczną rozgłośnię. Kwota ta została zapisana w uchwale Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji (KRRiT) z 13 września 2023 r. Należności zostały też potwierdzone w harmonogramie przewodniczącego KRRiT.

Schody zaczęły się, gdy w styczniu 2024 r. KRRiT podjęła kolejną uchwałę w sprawie przesunięcia terminów realizacji harmonogramu ustalonego na podstawie pierwotnej uchwały rady z 13 września 2023 r. Jej powodem miał być chaos prawny wywołany decyzjami Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego, o rozwiązaniu spółek mediów publicznych, postawieniu ich w stan likwidacji, odwołaniu ich organów oraz powołaniu likwidatorów.

Czytaj więcej

Prawo dla Ciebie

Sądowa porażka szefa KRRiT ws. wstrzymania wypłat z abonamentu RTV

Sąd Rejonowy Gdańsk-Północ w Gdańsku oddalił skargę przewodniczącego Krajowej Rady Radiofonii i T...

Na początku lutego 2024 r. KRRiT podjęła jeszcze jedną uchwałę, na podstawie której upoważniono jej przewodniczącego do niezwłocznego stworzenia nowego harmonogramu wypłat środków z wpływów z opłat abonamentowych. Konflikt zaczął eskalować, gdy przewodniczący KRRiT Maciej Świrski odmówił wypłaty i poinformował nadawcę, że należne mu środki trafią do depozytu sądowego. Na takie rozwiązanie ostatecznie zgody sądu nie było, a spółka postanowiła walczyć o swoje w sądzie administracyjnym. 

W skardze do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) w Warszawie zarzuciła bezczynność przewodniczącego KRRiT w przekazaniu środków z opłat abonamentowych na realizację misji publicznej. Stołeczny WSA uwzględnił skargę Polskiego Radia. Nie tylko uznał, że przewodniczący KRRiT dopuścił się bezczynności z rażącym naruszeniem prawa. Nakazał też wypłatę środków i wymierzył przewodniczącemu 50 tys. zł grzywny.

Przewodniczący KRRiT nie zgodził się z tym rozstrzygnięciem. W skardze kasacyjnej przekonywał przede wszystkim, że sprawa w ogóle nie powinna trafić na wokandę sądów administracyjnych, bo nie należy do ich kognicji. Kwestionowano także umocowania pełnomocników do zaskarżenia bezczynności.

Stara KRRiT kontra przejęte przez nowy rząd media publiczne 

NSA uwzględnił skargę kasacyjną. Uchylił zaskarżony wyrok WSA i przekazał mu sprawę do ponownego rozpoznania. NSA nie zgodził się jednak z argumentacją, że sporna skarga na bezczynność była niedopuszczalna. 

W ocenie sądu w sprawie nie było podstaw do odrzucenia skargi. Sporna czynność nieprzekazania abonamentu mieści się w katalogu spraw podlegających zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Nie było też podstaw do kwestionowania pełnomocnictw, bo spółka w likwidacji jest wpisana do KRS, a istnieje prawne domniemanie jego prawdziwości.

Główną przyczyną skasowania wyroku WSA okazało się jednak niedochowanie zasady dwuinstancyjności. A konkretnie brak ustaleń w zakresie wzajemnych relacji oraz zakresu kompetencji między KRRiT i jej przewodniczącym. 

Wypłata abonamentu a kompetencje KRRiT i jej przewodniczącego

Co istotne NSA nie zgodził się z WSA, że uchwały KRRiT o przekazaniu abonamentu jest aktem wewnętrznym. Jego zdaniem zarówno uchwała KRRiT w tym zakresie jak i czynności podejmowane przez przewodniczącego mogą podlegać zaskarżeniu do sądu administracyjnego. Przy czym jak tłumaczyła sędzia NSA Henryka Lewandowska-Kuraszkiewicz, jeśli chodzi o działania przewodniczącego KRRiT to mają one charakter wykonawczy wobec uchwały rady.