Trybunał Konstytucyjny nie zakwestionował rygorów przedsądu w sprawach cywilnych

Konstytucja RP gwarantuje obywatelom tylko dwie instancje sądowe więc odmowa przyjęcia skargi kasacyjnej do merytorycznego rozpoznania nie narusza prawa do sądu.

Publikacja: 27.05.2025 16:41

Trybunał Konstytucyjny

Trybunał Konstytucyjny

Foto: Fotorzepa, Jakub Czermiński

To sedno wtorkowego wyroku pięcioosobowego składu Trybunału Konstytucyjnego, który jednak zaznaczył, że można mieć zastrzeżenia do samego pisania uzasadnień takich odmów, ale ta sprawa nie należy do kompetencji TK.

Kwestia ta wynikła w sprawie, w której sąd okręgowy i apelacyjny zasądziły od pozwanych (autorów skargi konstytucyjnej) 100 tys. zł w skomplikowanej sprawie o zwrot zaliczek wpłaconych im na poczet przekazania powodowi mieszkania, bo formalnej sprzedaży nie było. Sąd Najwyższy z kolei oddalił ich skargę kasacyjną na tzw. przedsądzie bez merytorycznego rozpoznania, wskazując w krótkim uzasadnieniu, że nie przedstawili oni pogłębionego wywodu prawnego uzasadniającego ich wątpliwości i nie wskazali zasadności preferowanego sposobu rozstrzygnięcia.

Czytaj więcej

Zapomniał włożyć pismo do koperty, stracił szansę na kasację. Surowa decyzja SN

Kiedy Sąd Najwyższy przyjmuje skargę kasacyjną

Zgodnie z art. 398 (9) § 1 i 2 kodeksu postępowania cywilnego przedsąd polega na tym, że SN przyjmuje skargę kasacyjną do merytorycznego rozpoznania, tylko jeżeli w danej sprawie występuje istotne zagadnienie prawne, potrzeba jest wykładni przepisów budzących poważne rozbieżności w orzecznictwie sądów lub zachodzi nieważność postępowania, lub skarga kasacyjna jest oczywiście uzasadniona. O przyjęciu lub odmowie przyjęcia skargi kasacyjnej do rozpoznania SN orzeka na posiedzeniu niejawnym w składzie jednego sędziego. Dopiero orzecznictwo dodało, że odmowa wymaga krótkiego podania motywów wydania takiej decyzji.

Czytaj więcej

Pisma e-mailem do sądu to wyjątek. Sąd Najwyższy stanowczo

I te rygory zaskarżyli do TK skargą konstytucyjną pozwani reprezentowani przez adwokata Marka Markiewicza, zarzucając, że uzależnienie merytorycznego rozpoznania kasacji od spełnienia niedookreślonych prawem przesłanek nieproporcjonalnie ogranicza dostęp stron do Sądu Najwyższego. Ponadto brak możliwości odwołania od rozstrzygnięcia zapadłego w ramach przedsądu narusza konstytucyjne prawo do sądu (art. 45). W efekcie ich sprawę potraktowano przedmiotowo, naruszając ich godność.

Standardy dwóch instancji są spełnione

Skład pięciu sędziów Trybunału Konstytucyjnego większością głosów nie uwzględnił tych zarzutów, wskazując, że zaskarżona regulacja spełnia konstytucyjny standard minimalnie dwóch instancji sądowych, więc kolejne instancje, jak skarga kasacyjna, są naddatkiem. Z tego wynika, że strona postępowania nie ma gwarancji, że jej sprawa będzie rozpoznana w trzech instancjach. Choć więc prawo do sądu jest jednym z podstawowych praw, TK nie dostrzegł jego naruszenia.

Czytaj więcej

SN: Za błędną skargę adwokata nie ma wynagrodzenia

– TK dostrzega natomiast praktyczny problem przy pisaniu uzasadnień owych odmów na przedsądzie, ale zależy to od sporządzających je sędziów, od ich praktyki, a ona nie podlega kontroli TK – wskazał w uzasadnieniu wyroku Andrzej Zielonacki, sędzia sprawozdawca.

 Dodajmy, że temat przedsądu co jakiś czas odżywa w debacie o sądach jako bariera ograniczająca dostęp do ich najwyższej instancji, dość powiedzieć, że na przedsądzie upada około połowy skarg kasacyjnych, a w niektórych okresach nawet więcej.

Sygn. akt SK 43/22

To sedno wtorkowego wyroku pięcioosobowego składu Trybunału Konstytucyjnego, który jednak zaznaczył, że można mieć zastrzeżenia do samego pisania uzasadnień takich odmów, ale ta sprawa nie należy do kompetencji TK.

Kwestia ta wynikła w sprawie, w której sąd okręgowy i apelacyjny zasądziły od pozwanych (autorów skargi konstytucyjnej) 100 tys. zł w skomplikowanej sprawie o zwrot zaliczek wpłaconych im na poczet przekazania powodowi mieszkania, bo formalnej sprzedaży nie było. Sąd Najwyższy z kolei oddalił ich skargę kasacyjną na tzw. przedsądzie bez merytorycznego rozpoznania, wskazując w krótkim uzasadnieniu, że nie przedstawili oni pogłębionego wywodu prawnego uzasadniającego ich wątpliwości i nie wskazali zasadności preferowanego sposobu rozstrzygnięcia.

2 / 3
artykułów
Czytaj dalej. Subskrybuj
Prawo rodzinne
Nie trzeba mieć zgody drugiego małżonka na swoje wydatki
Prawo drogowe
Nowy znak drogowy i zmiany w oznakowaniu przejść dla pieszych. Co muszą wiedzieć kierowcy?
Prawo rodzinne
Postępowiec czy „pantoflarz”? Mąż z nazwiskiem żony poza statystyką
Praca, Emerytury i renty
Duże zmiany w wypłatach 800 plus w czerwcu. Od lipca nowy termin
Materiał Promocyjny
Bank Pekao nagrodzony w konkursie The Drum Awards for Marketing EMEA za działania w Fortnite
Praca, Emerytury i renty
Ranking najbardziej poważanych zawodów. Adwokat i sędzia zaliczyli spadek