Wygasłe zastawy rejestrowe do wykreślenia. Będzie ułatwienie dla sądów

Zastawy rejestrowe są jedną z form zabezpieczenia kredytów i pożyczek, ale także umów. Co do zasady można je ustanowić na ruchomościach, papierach wartościowych czy prawach majątkowych, a wygaśnięcie wierzytelności zabezpieczonej zastawem powoduje wygaśnięcie zastawu. Kłopot w tym, że bardzo często zastawcy, po spłacie wierzytelności nie składali wniosków do sądów o wykreślenie zastawu z rejestru. Dlatego w 2009 roku wprowadzono przepisy, które pozwoliły sądom rejestrowym działać z urzędu w kwestii wykreślenia zastawu oraz ustalono, że zastawy rejestrowe wygasają z mocy prawa po 20 latach od wpisu.

Tyle tylko, że jednocześnie trzeba doręczyć postanowienie o wykreśleniu. I to pomimo iż wykreślenie ma tylko charakter deklaratoryjny i jedynie porządkowy.

Czytaj więcej:

Biznes

Dopiero wykonanie układu wpływa na zastaw rejestrowy

Otwarcie postępowania restrukturyzacy...

Pro

Wykreślenie zastawu rejestrowego. Mnóstwo pracy, która niewiele wnosi

— W praktyce tak długi upływ czasu prowadzi do szeregu problemów uniemożliwiających skuteczne wykreślenie wygasłych zastawów, np. w sytuacji śmierci strony lub zmiany jej adresu i niepowiadomienia o tym fakcie sądu. W związku z tym w przeważającej liczbie przypadków niemożliwe jest doręczenie przez sąd odpisów postanowień o wykreśleniu. Konsekwencją powyższego jest zawieszenie lub umorzenie postępowania bez osiągniecia zamierzonego rezultatu — czytamy w uzasadnieniu projektu nowelizacji ustawy o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów, która ma wreszcie usprawnić proces wykreślania wygasłych zastawów.

Jak informuje Ministerstwo Sprawiedliwości aktualnie sądy rejestrowe stoją przed koniecznością dokonania wykreślenia kilkuset tysięcy zastawów rejestrowych wpisanych dwadzieścia lat temu.

— To nie są sprawy skomplikowane merytorycznie, ale bardzo czasochłonne — przyznaje Małgorzata Curyło, z-ca przewodniczącego VII wydziału gospodarczego rejestru zastawów w Sądzie Rejonowym Nowe Miasto i Wilda w Poznaniu.  

— Ustalanie adresów czy następstwa prawnego, czasem po stronie zastawcy, a czasem i zastawnika, zajmuje sporo czasu i odciąga uwagę oraz zabiera czas, który orzecznicy mogliby poświęcić na wykonywanie pozostałych spraw rejestrowych — dodaje referendarz.

Większość zabezpieczeń rejestrowanych w latach 1998-1999, kiedy to weszła w życie instytucja zastawów rejestrowanych była ustanawiana na pojazdach. Dziś większość z nich już nawet nie jeździ po drogach, bo dawno zostały zezłomowane. Co więcej, z kwerendy akt zrobionej kilka lat temu w warszawskich sądach wynika, że wielu zastawców to osoby urodzone w latach 30. ub. wieku.

Jak słyszymy w sądach rejestrowych, w przypadku osób w podeszłym wieku poinformowanie ich o wykreśleniu zastawów przynosi więcej szkody niż pożytku.

— Tacy ludzie nie pamiętają już o gdzieś dawno ustanowionym zastawie, denerwują się, dzwonią do sądu próbując się dowiedzieć o co chodzi, nie rozumiejąc, że przesłane do nich postanowienie ma walor tylko informacyjny, bo zastaw już nie istnieje — słyszymy w jednym z sądów rejestrowych.

Projekt nowelizacji w tym zakresie, jest więc bardzo wyczekiwany przez sądy rejestrowe, których archiwa są wręcz zawalone aktami spraw, w których trzeba dokonać wykreślenia.

Czytaj więcej

W sądzie i w urzędzie

Martwe zastawy mają zniknąć

Z mocy prawa wygaszane mają być zastawy po upływie 20 lat od momentu ich wpisania do rejestru.

Zastawy rejestrowe: będzie łatwiej, ale tysiące akt nie przejrzą się same

Na czym mam polegać rozwiązanie problemu? Zgodnie z projektowanymi przepisami sąd nie będzie już wydawał postanowienia i nie dokonywał wpisu w rejestrze zastawów, a w systemie teleinformatycznym, w którym prowadzony jest on prowadzony. W systemie będzie tylko umieszczana adnotacja, że zastaw wygasł z mocy prawa i został z tego powody wykreślony.

W konsekwencji zastaw taki nie będzie dalej funkcjonował w obrocie prawnym, nie będzie ujawniany na odpisach i zaświadczeniach wydawanych przez centralną informację o zastawach rejestrowych.

Taka regulacja nadal jednak zakłada wprowadzenie obowiązku przejrzenia przez orzeczników wszystkich akt rejestrowych dotyczących rejestru zastawów, ale zdejmuje z nich ciężar powiadamiania o tym stron.

Co ciekawe sady rejestrowe wskazywały na potrzebę nowelizacji od lat. Ministerstwo Sprawiedliwości już w 2018 roku podjęło nawet prace legislacyjne w tym zakresie, ale do tej pory kwestia ta nie została rozwiązana.