Zgodnie z art. 96 ust. 1 pkt 1 ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych nie ma obowiązku uiszczenia tych kosztów strona dochodząca roszczeń alimentacyjnych oraz strona pozwana w sprawie o obniżenie alimentów. Ale to nie są wszystkie możliwe spory na tle alimentów.
Tak było w sprawie między H. a jego dwojgiem dzieci, w której na wniosek ojca sąd rejonowy wstrzymał postanowienie zasądzające w trybie zabezpieczenia alimenty po 550 zł miesięcznie dla dzieci (wsteczne za pięć lat). Dzieci wniosły apelację, wnosząc jednocześnie o zwolnienie ich z kosztów sądowych, a na wezwanie sądu ich nie uiściły. SR apelację odrzucił, ale rozpatrujący zażalenie SO w Kielcach powziął wątpliwości, czy w takiej sprawie przysługuje zwolnienie z kosztów sądowych, i skierował pytanie prawne do Sądu Najwyższego.
W uzasadnieniu pytania sędzia Monika Kośka wskazała, że art. 96 ustawy o kosztach sądowych ani też orzecznictwo nie odnoszą się wprost do obowiązku ponoszenia opłat sądowych przez uprawnionego do alimentów, gdy jest pozwany – jak w tej sprawie. Bez wątpienia zwolnienie z kosztów sądowych w sprawach o alimenty ma celu ułatwienie uprawnionym szybszego uzyskania środków na utrzymanie. Jedno ze stanowisk w tej kwestii jest takie, by to ułatwienie procesowe rozciągać także na sprawy, w których dłużnik alimentacyjny broni się przed egzekucją alimentów.
Czytaj więcej
Po zmianie kodeksu postępowania cywilnego z 2019 r. sprawa o zasądzenie świadczeń alimentacyjnych z powództwa małoletniego dziecka przeciwko rodzicowi, w której wartość przedmiotu sporu nie przekracza 20 tys. zł, nie podlega rozpoznaniu w postępowaniu uproszczonym.
Z drugiej strony są argumenty natury prawnej. Nie są to, ściśle rzecz biorąc, sprawy o alimenty. Sąd w takiej sprawie (prowadzonej zresztą w innym trybie) nie ingeruje w obowiązek alimentacyjny ani jego zakres. Stwierdza tylko, czy po zasądzeniu alimentów nie nastąpiło zdarzenie, które czyni ich egzekucję niezasadną, na przykład po dobrowolnej zapłacie lub przedawnieniu.
Sąd Najwyższy pod przewodnictwem sędziego SN Jacka Greli opowiedział się za pierwszym stanowiskiem.
Oto uchwała: W sprawie o pozbawienie wykonalności tytułu wykonawczego strona pozwana, która na jego podstawie jest uprawniona do egzekwowania należnych jej świadczeń alimentacyjnych, jest ustawowo zwolniona od kosztów sądowych na podstawie art. 96 ust. 1 pkt 2 ustaw o kosztach sądowych w sprawach cywilnych.
– Zaproponowana przez SN wykładnia art. 96 ust. 1 pkt 2 ustawy o kosztach sądowych jest bardzo szeroka i ma chronić osoby uprawnione do alimentów w innych sprawach, których generalnie przedmiotem jest kwestia prawa do alimentów lub sprawa związana z takim przedmiotem. Przy takiej wykładni można się spodziewać, że SN będzie uznawał, że osoby uprawnione do alimentów, które jako powodowie lub pozwani w jakiejkolwiek sprawie, w której przedmiotem nawet niebezpośrednim jest kwestia prawa do alimentów, będą traktowane jako zwolnione z obowiązku uiszczania opłat sądowych – ocenia dr Artur Rycak, adwokat Rycak Kancelaria Prawa Pracy i HR.
Sygnatura akt: III CZP 60/22
Prawne uwarunkowania prowadzenia e‑sklepu w 2022 roku
