Nie będzie już mieszkań w cenie ekspresu do kawy. Koniec z bonifikatami przy sprzedaży lokali komunalnych?

Połączone sejmowe komisje Infrastruktury oraz Samorządu Terytorialnego i Polityki Regionalnej przyjęły w pierwszym czytaniu poselski projekt nowelizacji ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie kodeksu cywilnego oraz ustawy o finansowym wsparciu niektórych przedsięwzięć mieszkaniowych. Do projektu wprowadzono jedną istotną poprawkę. Zakaz sprzedaży mieszkań z bonifikatą ma obowiązywać nie od 1 stycznia 2027 r., jak chcieli autorzy projektu (klub Lewicy), ale od 30 czerwca 2027 r.

W uzasadnieniu do projektu posłowie Lewicy argumentują, że zasób komunalny systematycznie się zmniejsza. Na początku lat 90. mieliśmy 2 mln mieszkań. Teraz jest ich ponad 700 tys. W tym czasie oddano ok. 45 tys. nowych mieszkań komunalnych.

„Gminy, zachęcone prawną możliwością obniżenia ceny nawet o 90 proc., wyprowadziły setki tysięcy lokali z mienia publicznego, co potwierdzają zarówno dane GUS, jak i raport Najwyższej Izby Kontroli. Przykład Krakowa pokazuje skalę zjawiska, gdzie kilkaset mieszkań sprzedanych po cenie rynkowej dało podobny dochód jak kilka tysięcy sprzedanych z rabatem sięgającym dziewięćdziesięciu kilku proc.” – czytamy w uzasadnieniu.

Czytaj więcej:

PIT - Rozliczenia roczne

Czy umorzone przez gminę zaległości w czynszu nakłada nią obowiązki w zakresie PIT?

Umorzenie przez gminę zaległości czyn...

Pro

Chcemy mieć więcej mieszkań komunalnych czy mniej?

– Są gminy, które sprzedają mieszkania za 1 proc. ich wartości i jeszcze się chwalą, że można u nich kupić mieszkanie w cenie ekspresu. To nie może być tak, że z jednej strony przeznaczamy duże środki z budżetu państwa na budowę nowych mieszkań komunalnych, a w tym samym czasie sprzedajemy stare, mimo kolejki chętnych na takie lokale – tłumaczył wiceminister rozwoju i technologii Tomasz Lewandowski, prezentując popierające projekt stanowisko rządu.

Dane GUS za 2024 r. potwierdzają słowa ministra. Wynika z nich, że na najem lokali z mieszkaniowego zasobu gmin i najem tymczasowych pomieszczeń oczekiwało 119,4 tys. gospodarstw domowych. Ta liczba byłaby większa, gdyby nie bardzo niskie kryteria dochodowe, dające prawo do ubiegania się o taki lokal. Przyjmując je gminy sztucznie zaniżają zapotrzebowanie na mieszkania komunalne.

Czytaj więcej

Nieruchomości

Jak wykupić mieszkanie komunalne? Miasta oferują wysokie bonifikaty

Część dużych miasta sprzedaje wieloletnim najemcom wynajmowane przez nich bezterminowo mieszkania...

Wykup mieszkania za ułamek wartości ma zwolenników i przeciwników

Głosowanie sejmowych komisji pokazuje, że projekt ma poparcie koalicji rządowej. Krytycznie natomiast podchodzi do niego opozycja.

– Uniemożliwienie wykupu mieszkań z bonifikatą jest działaniem niekorzystnym tak dla gmin, jak i obywateli. To powinna być decyzja samorządu. Z powodu lewicowego skrzywienia, ten projekt rozwija właścicielską fobię i wpycha ludzi na siłę w najem, a do tego jest niesprawiedliwy. Przez lata starsze pokolenie mogło z bonifikatą wykupić mieszkanie, a młodych ludzi, którzy chcą mieszkać we własnych mieszkaniach, pozbawia się tej możliwości – mówił poseł Włodzimierz Tomaszewski (PiS).

– A czy to jest sprawiedliwe, że jednym pozwala się wykupić mieszkanie za ułamek jego wartości, a mieszkańcy TBS-ów czy SIM-ów nie mają takiej możliwości – odpowiadała posłanka Jolanta Niezgodzka (KO).

– Co powiecie młodym ludziom, którzy muszą wziąć kredyt i spłacać go przez 30 lat. Jak im wytłumaczyć, że inni mogą zostać właścicielami mieszkania za niewielki proc. jego wartości – pytał minister Lewandowski.

Minister przypomniał, że głównym powodem sprzedaży mieszkań komunalnych przez gminy był brak pieniędzy na ich remonty. To się zmieniło. Dziś gmina może dostać wsparcie z budżetu do 80 proc. kosztów inwestycji.

– Ruda Śląska oszacowała koszt remontu zasobu komunalnego, który czasem nie przystaje do standardów XXI wieku, na kilkaset mln zł. To jest sama Ruda Śląska. My się po te pieniądze zgłosimy. Gdyby miasto mogło sprzedać lokale z bonifikatą, to wspólnota i właściciele mogliby się zaangażować w remont – mówił poseł Marek Wesoły (PiS).

– Część osób, które zostały „wpuszczone” we własność, teraz zwraca się o pomoc do państwa, bo po utworzeniu wspólnoty składka na fundusz remontowy jest tak duża, że oni nie są w stanie unieść takich kosztów. Więc nie dość, że sprzedaliśmy mieszkanie za ułamek jego wartości, to teraz jeszcze jako państwo mamy dopłacić do remontów – pyta minister Lewandowski.

Czytaj więcej:

Pytania do ekspertów

Czy odpracowanie długu czynszowego niesie ze sobą skutki podatkowe zgodnie z ustawą o PIT?

Odpracowanie zaległego czynszu przez...

Pro

Zakaz bonifikat to zamach na autonomię gmin?

Poza posłami opozycji przeciwny odbieraniu gminom możliwości decydowania o zasobie komunalnym jest Związek Miast Polskich.

– To jest nieprawda, że gminy sprzedają mieszkania komunalne w ilościach hurtowych. Tak było w latach 90. Dzisiaj to jest 2-3 proc. zasobu. Bonifikaty wynoszą w większości przypadków 30-40 proc. My potrafimy liczyć. Sprzedajemy wtedy, gdy nam się to bardziej opłaca – mówi Marek Wójcik, ekspert ds. legislacji Związku Miast Polskich.

Sprzedaż bardziej się gminom opłaca, gdy budynek wymaga dużego remontu albo gdy ma w nim jedno czy dwa mieszkania.

– Widzimy też, że możliwość zakupu mieszkania z bonifikatą mobilizuje dłużników do spłaty zadłużenia, bo jest to warunek zgody na wykup mieszkania. W takich przypadkach do kasy gminy wpada i 100 tys. zł. Lepiej mieć 100 tys. zł niż niepłacącego dłużnika. Dlatego chcielibyśmy zachować autonomię w zarządzaniu zasobem komunalnym – dodaje Marek Wójcik.

Jeśli to się nie uda, to ZMP chciałby wydłużenia vacatio legis i wprowadzenia nowych zasad za 10 lat.

– Bez tego gminy zapewne przyspieszą ze sprzedażą mieszkań – podsumowuje.