Odpis dokumentu poświadczy nie tylko rejent

Senat przesłał do Sejmu swój projekt ustawy o uwierzytelnianiu dokumentów. Rozszerza on ograniczone dziś możliwości poświadczania dokumentów procesowych przez profesjonalnych pełnomocników stron w postępowaniach sądowych i administracyjnych.

Intencją jest ich usprawnienie i przyśpieszenie. Chodzi też o zmniejszenie uciążliwości, jakie wynikają dla stron z konieczności przekazywania do sądu oryginalnych dokumentów, które mogą być potrzebne jednocześnie np. w postępowaniu podatkowym. Można wprawdzie udostępniać sądowi odpisy poświadczone przez notariusza albo urzędowe, ale to dodatkowa mitręga i koszty.

[srodtytul]Męczący formalizm[/srodtytul]

Dlaczegóż więc radca prowadzący w sądzie sprawę swojego klienta nie mógłby poświadczać za zgodność z oryginałem odpisów jego dokumentów przedstawionych jako dowód? Dziś może uwierzytelniać kopie udzielonego mu pełnomocnictwa oraz konkretnie określonych dokumentów, np. faktury (ale tylko w postępowaniu nakazowym, w zwykłym już nie).

Autorzy projektu wskazują, że rygorystyczne uregulowania łagodziła przez lata praktyka sądowa. Ostatnio jednak w procesach doszedł do głosu formalizm, zmieniła się też linia orzecznicza, m.in. Sądu Najwyższego.

Tym bardziej pilna staje się zmiana przepisów. Zgodnie z senacką propozycją strona postępowania cywilnego, administracyjnego, sądowoadministracyjnego oraz podatkowego będzie mogła składać odpis dokumentu, jeżeli jego zgodność z oryginałem poświadczy notariusz oraz – to byłoby nowością – występujący w sprawie jako pełnomocnik adwokat, radca prawny, rzecznik patentowy lub doradca podatkowy. Takie poświadczenie miałoby charakter dokumentu urzędowego.

Zmianom w przepisach proceduralnych towarzyszyłyby zmiany w ustawach dotyczących zawodów prawniczych przewidujące nadanie im nowych kompetencji.

[srodtytul]Notariusze mówią nie[/srodtytul]

Pomysł nie podoba się notariuszom. „Sporządzanie odpisów jest przejawem działalności orzeczniczej. Powinno należeć tylko do osób bezstronnych, niezwiązanych z osobami, którym zależy na sporządzeniu odpisu” – napisała w swojej opinii Krajowa Rada Notarialna.

– System uwierzytelniania odpisów dokumentów przez bezstronnych notariuszy udowodnił swoją przydatność. Najważniejsza jest bowiem pewność prawidłowości dokonywanych notarialnie poświadczeń – komentuje Renata Greszta, członek KRN. – Każda nieprzemyślana próba zmian nie tylko nie uprości procedury, ale zachwieje całym systemem obrotu dokumentami poświadczonymi. To zaś w konsekwencji może doprowadzić do poważnego naruszenia pewności obrotu prawnego.

Projektodawcy argumentują natomiast, że wielkiego ryzyka nadużyć nie ma, ponieważ pełnomocnicy będą zagrożeni odpowiedzialnością karną i dyscyplinarną.

Propozycję Senatu poparły m.in. Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego.

Opowiadają się za nią także samorządy zawodów, które otrzymałyby nowe uprawnienia.

Co ciekawe, rozwiązanie, w myśl którego radcowie mogliby poświadczać odpisy dokumentów, znalazło się również w przygotowanym przez samorząd radcowski projekcie nowej ustawy zawodowej.

– Ta propozycja jest podyktowana nie tyle zabieganiem o rozszerzenie naszych możliwości profesjonalnych, ile koniecznością zwiększenia dostępu do pomocy prawnej – wyjaśnia Dariusz Sałajewski, wiceprezes Krajowej Rady Radców Prawnych.

[ramka][b]Prawo o notariacie[/b]

> Zgodnie z ustawą notariusze poświadczają: