RPO zaskarżył do Trybunału przepisy taksy adwokackiej i radcowskiej

Chodzi konkretnie o par. 4 ust. 1 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości w sprawie opłat za czynności adwokackie raz par. 4 ust. 1 analogicznego rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych.

Zgodnie z obowiązującymi obecnie przepisami, opłaty za czynności adwokackie ustala umowa zawarta z klientem. Minister Sprawiedliwości, po zasięgnięciu opinii Naczelnej Rady Adwokackiej i Krajowej Rady Radców Prawnych określa, w drodze rozporządzenia, wysokość opłat za czynności adwokackie przed organami wymiaru sprawiedliwości, stanowiących podstawę do zasądzenia przez sądy kosztów zastępstwa prawnego i kosztów adwokackich.

Zgodnie z par. 4 ust. 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie wysokość stawki minimalnej zależy od wartości przedmiotu sprawy lub jej rodzaju, a w postępowaniu egzekucyjnym - od wartości egzekwowanego roszczenia. Analogicznie sytuacja wygląda u radców prawnych.

Na czym polega problem? Otóż zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich par. 4 ust. 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie w zakresie, w jakim uzależnia wysokość stawki minimalnej za czynności adwokackie od wartości przedmiotu sprawy oraz od wartości egzekwowanego roszczenia oraz § 6 tego rozporządzenia, a także § 4 ust. 1 rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych w tym samym zakresie są niezgodne z treścią upoważnień ustawowych zawartych w art. 16 ust. 3 Prawa o adwokaturze oraz w art. 22 ust. 3 ustawy o radcach prawnych.

W skardze do Trybunału Konstytucyjnego, RPO wyjaśnia, iż wydając rozporządzenia na podstawie wskazanych upoważnień ustawowych, Minister Sprawiedliwości miał określić stawki minimalne za czynności adwokackie i czynności radców prawnych, mając na względzie rodzaj i zawiłość sprawy oraz wymagany nakład pracy adwokata (radcy prawnego). - Określając stawki minimalne Minister Sprawiedliwości związany był zatem kierunkiem wyznaczonym przez ustawodawcę, a mianowicie rodzajem i zawiłością sprawy oraz wymaganym nakładem pracy adwokata (radcy prawnego) – wskazuje Rzecznik.

Tymczasem w ocenie Rzecznika Praw Obywatelskich, uzależnienie w kwestionowanych przepisach rozporządzeń stawki minimalnej od wartości przedmiotu sprawy nastąpiło z przekroczeniem granic upoważnienia ustawowego. - Upoważnienia do uregulowania materii minimalnych stawek nie zawierały bowiem umocowania do przyjęcia jako kryterium tej regulacji kryterium wartości przedmiotu sprawy ani też kryterium wartości egzekwowanego świadczenia – uważa RPO.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich treść upoważnień ustawowych zawartych w art. 16 ust. 3 Prawa o adwokaturze oraz w art. 22 ust. 3 ustawy o radcach prawnych wskazuje w sposób jednoznaczny, że ustawodawca nie udzielił upoważnienia do uregulowania materii stawek opłat minimalnych za czynności adwokacie i czynności radców prawnych w zależności od wartości przedmiotu sprawy. Ściśle interpretowane upoważnienia ustawowe pozwalały Ministrowi Sprawiedliwości powiązać minimalną wysokość tych stawek wyłącznie z rodzajem i zawiłością sprawy oraz nakładem pracy adwokata (radcy prawnego). – W rezultacie Minister Sprawiedliwości nie posiadał kompetencji normodawczych umożliwiających powiązanie w rozporządzeniach stawek opłat minimalnych z wartością przedmiotu sprawy. Oznacza to, że kwestionowane przepisy rozporządzenia w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz rozporządzenia w sprawie opłat za czynności radców prawnych są także niezgodne z art. 92 ust. 1 zd. 1 Konstytucji RP – podsumowuje Rzecznik.

Stawki minimalne wynoszą przy wartości przedmiotu sprawy:

1) do 500 zł - 60 zł;

2) powyżej 500 zł do 1.500 zł - 180 zł;

3) powyżej 1.500 zł do 5.000 zł - 600 zł;