Nasza metoda na Putina

Pięć lat temu układ był inny. Wówczas rocznica 4 czerwca była obchodzona w Polsce skromnie. Ale zaraz potem, ?9 listopada 2009 r., Berlin wydał wielką fetę z udziałem przywódców kilkudziesięciu krajów. Przekaz w świat poszedł wówczas jednoznaczny: rozpad bloku komunistycznego rozpoczął się wraz z upadkiem muru berlińskiego.

Okrągły Stół ?lepszy niż Irak

To wrażenie dzisiejszy dzień zatarł być może na trwałe. Tym razem to do Warszawy przyleciała równie duża grupa czołowych przywódców świata, w tym ten, na którym jest teraz skoncentrowana największa uwaga: prezydent elekt Ukrainy Petro Poroszenko. Co równie ważne, przed dziesiątkami kamer największych telewizji świata na warszawskim placu Zamkowym Obama podkreślił, że wybory 4 czerwca „były początkiem końca komunizmu, i to nie tylko w tym kraju, ale w całej Europie".

Obama mówił: – Wizje tego są wypalone w naszej kolektywnej pamięci. Narodom Europy Środkowo-Wschodniej, dumnym z bycia demokracjami, cieszącym się dobrobytem i bezpieczeństwem, nie wolno nigdy zapomnieć, że iskra rewolucyjnych zmian przyszła od ludzi z Polski.

Dla amerykańskiego prezydenta zasługą Polski nie jest jednak tylko końcowy efekt, ale także sposób, w jaki go osiągnięto. – Zwycięstwo wyborów 1989 roku nie było rzeczą pewną. Jeden z liderów „Solidarności" powiedział wtedy „zdecydowaliśmy się przyjąć to, co było możliwe".  A więc Polska przypomina nam, że nawet jeden krok, jakkolwiek niedoskonały, może w końcu obalić największy mur i zmienić świat – podkreślił prezydent USA.

Lech Wałęsa, który trzy lata temu odmówił spotkania z amerykańskim przywódcą, teraz zmienił zdanie.

– Rozmawiało nam się miło – powiedział „Rz" były prezydent. Pochwała Polski przez Obamę ma jednak nie tylko służyć przywróceniu historycznej prawdy, ale także być przykładem dla świata.

– Tego samego dnia, 25 lat temu, gdy tutaj głosowali Polacy, czołgi miażdżyły protestujących na placu Tiananmen po drugiej stronie kuli ziemskiej. Błogosławieństwo wolności jest czymś, na co trzeba zasłużyć i odnowić w każdym pokoleniu, także naszym – oświadczył Obama. I podkreślił, że „duch Warszawy" pojawia się wszędzie tam, gdzie ludzie walczą o swoje prawa, od Tbilisi po Tunis, od Mińska po Rangun i Freetown.

Sposób na Putina

W minionych kilkunastu latach Ameryka ogromnym kosztem próbowała narzucić siłą demokrację na świecie, przede wszystkim w Iraku i Afganistanie. Ale efekt takiej strategii był mierny.

– Amerykanie uwikłali się w wojny i stracili moralne prawo do przewodzenia światu – uważa Lecha Wałęsa. – To dla świata jest bardzo złe. Dlatego trzeba zrobić wszystko, aby Stany Zjednoczone znów były przywódcą, ale w inny sposób. Aby proponowały rozwiązania, zachęcały, wspierały reformy. Wtedy Putin nie wygra, nie będzie miał szans. Najwyżej nabije trochę guzów i doprowadzi do upuszczenia trochę krwi – dodaje laureat Pokojowej Nagrody Nobla.

Dla Obamy sukces Polski polega też na umiejętnym wykorzystaniu raz zdobytej wolności. Amerykański prezydent mówił wręcz o „cudzie nad Wisłą", tylko tym razem nie militarnym, lecz gospodarczym. Jego uosobieniem jest las wieżowców w polskiej stolicy, autostrady, które przecinają kraj, i coraz wyższy poziom zamożności społeczeństwa.

– Wolność jest zaraźliwa. Ukraińcy chcą żyć w przyszłości tak, jak dziś Polacy. Czy to jest takie dziwne? – pytał retorycznie amerykański przywódca.