Nadchodzą przełomowe zmiany dla cudzoziemców. System wyłapie nielegalnego przybysza

Wiosną wejdą w życie nowe, bardziej restrykcyjne przepisy dotyczące cudzoziemców, które przede wszystkim wprowadzają większą kontrolę nad imigrantami w Europie, nie tylko w kwestii przekraczania granicy. Odnoszą się bowiem nie tylko do obszaru graniczno-migracyjnego, ale również policyjnego, i do wymiaru sprawiedliwości. 

Polska właśnie przedstawiła projekt implementacji trzech kluczowych rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z 2018 r., które mają być lekiem na uporządkowanie kwestii związanej z imigrantami.

Co czeka cudzoziemca

Jedną z ważniejszych zmian będzie nowy wpis w europejskiej bazie danych SIS II decyzji nakazującej powrót do kraju pochodzenia cudzoziemca i informacja, czy chce on zrobić to dobrowolnie. Wpis powrotowy obejmie obywateli państw trzecich nielegalnie przebywających w Europie (na terytorium państw członkowskich UE), a więc takich, którzy nie otrzymali tu azylu lub innej formy ochrony, prawa pobytu czy zamieszkania. Taki wpis w ciągu maksimum siedmiu dni musi – poprzez Komendę Główną Policji – trafić do bazy.

Czytaj więcej

Społeczeństwo

Kraje Europy zaczęły masowo odsyłać nam nielegalnych imigrantów, którzy przekroczyli granicę w Polsce

W ciągu czterech ostatnich miesięcy do Polski przekazano z innych państw Unii Europejskiej 353 cudzoziemców, w tym 76, którzy przekroczyli nielegalnie naszą granicę z Białorusią. Najwięcej z Niemiec – 229, z Norwegii – 27, ze Szwecji – 25, a spośród tych, którzy przedostali się przez granicę polsko-białoruską przekazano nam z Niemiec 70 osób i 6 z Francji.

Państwa chcą w końcu globalnie monitorować to, czy imigranci (obywatele państw trzecich), wobec których wydano decyzje nakazujące powrót, rzeczywiście opuścili kraj unijny. Ideą – jak wskazuje projekt – jest „rozwiązanie problemu migracji nieuregulowanej”, a także „zwiększenie skuteczności unijnego systemu powrotów nielegalnie przebywających obywateli państw trzecich, co jest niezbędne m.in. do utrzymania zaufania publicznego do unijnej polityki migracyjnej i azylowej” – czytamy w uzasadnieniu.

– Wprowadzenie takiego wpisu do bazy SIS umożliwi nadzorowanie i monitorowanie statusu pobytowego danego cudzoziemca i zwiększy efektywność realizacji wydanych na terytorium UE i niewykonanych przez cudzoziemców decyzji nakazujących im powrót – mówi nam por. Anna Michalska, rzeczniczka komendanta głównego Straży Granicznej. Ponadto, jak wskazuje, ułatwi SG wymianę informacji z innymi organami granicznymi i migracyjnymi UE dotyczących cudzoziemców, którzy mimo nakazu powrotu tego nie zrobili „w wyznaczonym terminie, i przebywają na terytorium UE nielegalnie”.

Dziś setki tysięcy imigrantów krążą po Europie, składają wnioski o ochronę w kolejnych krajach, nie czekając na rozstrzygnięcie, przenoszą się gdzie indziej – są praktycznie poza systemem wykrycia. 

W SIS II będą umieszczane linie papilarne cudzoziemca, który ma status osoby niepożądanej – by nie mógł on np. oszukać służb na fałszywy paszport. A także informacje o wyrokach skazujących, ciążących na cudzoziemcu. Jak informuje „Rzeczpospolitą” Straż Graniczna w Polsce, rocznie będą umieszczane takie wpisy wobec 5–10 tys. osób z państw trzecich. Do wpisów zobowiązane są wszystkie państwa UE i systemu Schengen.

Co czeka cudzoziemców? Z powodu zagrożenia bezpieczeństwa państwa, na wniosek służb możliwe będzie cofnięcie zgody na pobyt ze względów humanitarnych, a nawet prawa pobytu rezydenta długoterminowego UE. Na okres dziesięciu lat zostanie wydłużony zakaz wjazdu na terytorium UE, a skrócony będzie czas na tzw. dobrowolny wyjazd – ma nastąpić w ciągu 7–30 dni, a nie, jak teraz, 15–30 dni. Statystyki pokazują, że na taki krok decydowała się dotąd garstka migrantów. 

Rządowe szacunki

Choć w ciągu ostatniej dekady z pomocy w dobrowolnym powrocie zorganizowanym przez Straż Graniczną oraz Urząd do Spraw Cudzoziemców do kraju pochodzenia, skorzystało 9116 cudzoziemców, od 2015 r. nastąpił spadek chętnych. Najniższy poziom notuje się od dwóch lat. Dodatkowo z powodu inwazji Rosji na Ukrainę, Polska wstrzymała w tym roku deportacje Ukraińców, którzy są u nas nielegalnie. Rząd szacuje, że liczba dobrowolnych powrotów w ciągu roku będzie oscylować w granicach 300 osób. Np. w 2019 r. wydanych zostało ponad 8,5 tys. decyzji powrotowych, które kwalifikują się do zarejestrowania w SIS, ale już w ubiegłym roku – ponad 5 tys., na co wpływ miała pandemia covidu. A do końca listopada tego roku takich decyzji było blisko 2,3 tys.