Mama w pracy, tata z dzieckiem

Rodzina się zmienia – coraz więcej mężczyzn zostaje w domu z dziećmi, a coraz więcej kobiet wraca do pracy i zarabia na rodzinę. Zmiany wymogła ekonomia i emancypacja kobiet.

– Ojciec chce się kojarzyć nie tylko z pracą i zabawą, ale mieć także realny wpływ na wychowanie swoich dzieci. Chce decydować o wyborze szkoły, czytaniu im bajek na dobranoc i wybieraniu muzyki, której będą słuchać – mówi Katarzyna Korpolewska, psycholog.

Z danych portalu Niania.pl kojarzącego opiekunki i rodziców wynika, że w ubiegłym roku więcej niż co trzecia osoba poszukująca niani to ojciec. Rok wcześniej mężczyźni stanowili 20 procent klientów serwisu. – Ale nawet jeśli opiekunki poszukuje mama, to i tak ostateczną decyzję podejmują oboje rodzice – mówi Anna Karcz z Niania.pl.

Partnerstwo w rodzinach najsilniej jest widoczne w dużych miastach, w tych domach, w których mężczyźni mają wyższe wykształcenie. Dane GUS pokazują, że aż 60 proc. ojców ma co najmniej średnie wykształcenie. – Ale pełnej emancypacji jeszcze długo w Polsce nie będzie – mówi prof. Janusz Czapiński. Urlopy wychowawcze – jak wynika z danych ZUS – wzięło 3 tys. mężczyzn.

W wielu rodzinach doszło do zerwania z tradycyjnym modelem, w którym kobieta pracuje w domu, a mężczyzna na zewnątrz właśnie dlatego, że kobieta zaczęła zarabiać więcej. – I im sytuacja na rynku pracy będzie stabilniejsza, a pozycja zawodowa kobiet silniejsza, tym więcej będzie mężczyzn siedzących w domu z dziećmi – mówi Robert Sobiech, socjolog z Uniwersytetu Warszawskiego.

Jednak nie wszyscy mężczyźni już do takiej zmiany ról dojrzeli. – Starszym i wychowanym w tradycyjnych rodzinach panom nadal trudno zaakceptować, że mieliby bawić dzieci, myć naczynia czy prać – mówi psycholog prof. Zbigniew Nęcki.

Jego zdaniem muszą to prędzej czy później zaakceptować, bo emancypacja kobiet poszła już tak daleko, że ich partnerki nie chcą godzić się na taką pozycję w związku, jaką miały ich matki czy babcie. – Jeśli będą protestować, starym zwyczajem zostanie wobec nich zastosowana erotyczna dyskryminacja –  mówi Nęcki.

Zdaniem Katarzyny Korpolewskiej młodzi mężczyźni mają dziś wyjątkowo trudno. – Oni muszą sami wypracować partnerskie wzorce, bo większość z nich pochodzi z rodzin z tradycyjnym podziałem ról i nie wyniosła tego z domu. I wielu z nich nie ma pomysłu na to, jak zorganizować we własnej rodzinie – tłumaczy.

Zdaniem ekspertów na nowoczesnym podziale ról skorzystają wszyscy: kobieta może szybko wrócić na rynek pracy, mężczyzna ma szanse zbliżyć się do dziecka, a dziecko lepiej się rozwija. – Ojcowie wychowują dzieci inaczej niż matki. Uczą dzieci otwartości i twórczego myślenia – tłumaczy Nęcki.

Ale chociaż rola ojców w wychowaniu dzieci jest coraz większa sądy nadal niechętnie przyznają im w momencie rozwodu opiekę nad dziećmi. Z danych GUS wynika, że w trakcie ostatnich dziesięciu lat liczba ojców, którym przyznano dzieci wzrosła zaledwie o 1 pkt proc.: z 3,5 proc. w 2001 r. do 4,4 proc. w 2011 r. – Jesteśmy dyskryminowani, bo sądy z automatu przyznają dziecko matce – mówi Marek Borkowski z Centrum Praw Ojca i Dziecka.

Ojcowie mogą jednak częściej liczyć na wspólną opiekę nad dziećmi. Od 2001 r. liczba takich orzeczeń wzrosła o 4 pkt. proc.